De term ruimtelijke adaptatie en klimaatadaptatie worden veelal door elkaar gebruikt. Klimaatadaptatie betekent letterlijk: aanpassingen doorvoeren ten behoeve van het klimaat. Ruimtelijke adaptatie is het aanpassen van de inrichting van steden, dorpen en het landelijk gebied aan de effecten van klimaatverandering.
Ruimtelijke adaptatie focust zich op vier onderwerpen:
Door de klimaatverandering vallen vaker heftige regenbuien in korte tijd. Een gevolg hiervan is wateroverlast dat ontstaat doordat het riool en het oppervlaktewater deze grote hoeveelheid regenwater niet aankunnen. Ook de hoogte van het grondwater kan van invloed zijn op het ontstaan van wateroverlast bij regenbuien. Er zijn verschillende oplossingen om wateroverlast tegen te gaan. Bijvoorbeeld de aanleg van waterdoorlatende bestrating en groene daken.
Als gevolg van de klimaatverandering wordt verwacht dat de zeespiegel zal stijgen. De zeedijken, duinen en waterkeringen moeten dit aankunnen. Heftige regenbuien in korte tijd zorgen voor pieken in de waterafvoer in rivieren en kanalen. Daardoor zijn mogelijk aanpassingen nodig.
Klimaatverandering zorgt voor extremen. Naast dat er vaker heftige regenbuien zullen voorkomen, zullen ook drogere perioden vaker voorkomen. Droogte ontstaat door een tekort aan regen, maar ook omdat water te snel afgevoerd wordt. Een groot deel van de gebouwde omgeving in Nederland is verhard. Daar krijgt regen geen kans in de bodem te zakken.
De gemiddelde temperatuur stijgt. Dit heeft in de steden een groter effect dan op het platteland. De toenemende woningbouw binnen bestaande stedelijke woongebieden (verdichting) en de verstening van steden zijn hier mede verantwoordelijk voor. Oplossingen liggen in de herinrichting van gebieden, de openbare ruimte, het stedelijk groen en de waterhuishouding.
Het kabinet heeft landelijk vastgelegd aan welke eisen klimaatadaptieve nieuwbouw moet voldoen. In de ‘Maatlat voor een groene, klimaatadaptief gebouwde omgeving’ staat wat van medeoverheden, vastgoedeigenaren en de bouwsector verwacht wordt. Klimaatadaptief bouwen maakt woningen beter bestand tegen hittestress, overstromingen en bodemdaling. >>
Er zijn geen nieuwe windmolens op het land nodig om de klimaatdoelstellingen in 2030 en 2050 te halen. Ook nieuwe zonneparken zijn overbodig als gebruik wordt gemaakt van daken. Dat stelt onderzoeksbureau CE Delft in een rapport dat is gemaakt in opdracht van tegenstanders van windenergie op land. >>
De ecologie in de vijftien Brabantse Natura 2000-gebieden is zoveel achteruitgegaan, dat de provincie per direct tijdelijk stopt met het afgeven van nieuwe vergunningen. Het gaat om onder meer bouwprojecten, agrarische plannen en werkzaamheden voor de energietransitie in de buurt van Natura 2000-gebieden. >>
Het Brussel Hoofdstedelijk Gewest wordt vergroend. Dat wil zeggen dat negentien gemeenten, waaronder Stad Brussel, een groener aanzicht moeten krijgen. Maar bovenal moet Brussel beter worden toegerust om de gevolgen van de klimaatverandering te weerstaan. Een van de projecten was het aanpakken van een deel van de Louizalaan, en lange laan van bijna 3 kilometer lengte. Er zijn nu onder meer in Nederland gekweekte bomen te vinden. >>