Met het invoeren van de Omgevingswet, die 26 wetten omvat, wordt participatie in de breedste zin mogelijk gemaakt. Zo is in de Omgevingswet een motiveringsplicht opgenomen. Dit houdt in dat het bevoegd gezag bij het besluit aan moet geven hoe het de omgeving bij de voorbereiding heeft betrokken en wat het met de resultaten heeft gedaan. De motiveringsplicht verplicht daarmee bijvoorbeeld gemeenten om burgers te betrekken.
De motiveringsplicht geldt voor:
Bij het projectbesluit en het omgevingsplan geeft een overheid in een kennisgeving aan hoe het participatietraject eruit komt te zien. Voor de omgevingsvergunning, die dé vergunning wordt voor partijen die iets willen ondernemen, is het de bedoeling dat de initiatiefnemer in de aanvraag moet aangeven of – en hoe – er overleg is geweest met belanghebbenden. Op deze manier is het de bedoeling dat ook op projectniveau participatie gewaarborgd wordt.
Omgevingsvergunning
Ook voor partijen die een initiatief op willen starten biedt de Omgevingswet nieuwe mogelijkheden. Initiatiefnemers van participatieve projecten kunnen een aanvraag doen voor een omgevingsvergunning. Met deze omgevingsvergunning kunnen zij toestemming verkrijgen voor de door hen gewenste activiteiten. Dit moet na de invoering van de Omgevingswet mogelijk zijn via één aanvraag bij één loket. Bij deze vergunningen is het de bedoeling dat de gemeente bij het verstrekken van de vergunning denkt vanuit de ‘ja, mits’-gedachte. Deze aanpak moet zorgen dat oplossingen gezocht worden om een plan uitvoerbaar te maken. Ook wordt de tijd voor de aanvraagprocedure verkort van 26 naar 8 weken.
Als Nederland procedureel blijft denken, bouwen we onze ruimte onaangenaam en inefficiënt vol. De Omgevingswet is niet het gedroomde antwoord. Dat zegt landschapsarchitect Adriaan Geuze tijdens een lezing over de toekomst van de Nederlandse ruimtelijke ordening. Hij houdt een dringend pleidooi voor systemisch denken: ‘Ons huidig denken is impotent en lost onze ruimtelijke opgaven, grootschalig en meerjarig, niet op.' >>
Een nieuwe lijst met functionaliteiten is een eerste stap in het maken van standaarden voor de Omgevingswet. De ‘Functionele set inwerkingtreding Omgevingswet’ kan het ontwikkelen van software en het geven van trainingen versnellen. ‘Het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) wordt hierdoor ook honderd keer makkelijker.’ >>
Vorig jaar werden er een kwart meer rechtszaken over bouwen en ruimtelijke ordening voorgelegd aan de Raad van State dan in 2020. In de aanloop naar de invoering van de Omgevingswet op 1 januari 2023 zal het aantal zaken alleen maar verder oplopen, verwacht de Raad. >>
De nieuwe invoeringsdatum van de Omgevingswet ligt voor aan de Eerste en Tweede Kamer. Het moment is gekozen in overleg met de VNG, het IPO en de Unie van Waterschappen. Zij stellen dat de wet met de nieuwe datum verantwoord kan worden ingevoerd. Volgens leveranciers van het Digitaal Stelsel Omgevingswet is 1 januari 2023 echter te snel, meldt Binnenlands Bestuur. >>