Vanuit co-creatie hebben 140 professionals uit bedrijfsleven, onderwijs en gemeenten een visie ontwikkeld.
Wat meteen opvalt bij het lezen van de visie is dat het begrip ‘Smart City’ de afgelopen jaren een stuk breder is geworden. Dit is kenmerkend voor het snel volwassener worden van dit concept: Smart City is tegenwoordig niet meer een niche in de digitale sector, maar begint steeds meer een beginsel te worden op basis waarvan wordt gewerkt. Je zou het kunnen vergelijken met de inmiddels breed gedragen trend van verduurzaming. Overheden en bedrijven beginnen tegenwoordig niet meer aan een project zonder duurzaamheid als factor in acht te hebben genomen. Dezelfde ontwikkeling vind nu plaats voor het begrip ‘Smart’. Dat het enorm leeft is duidelijk te zien aan hoe veel partijen zijn aangeschoven om dit visiedocument op te stellen en met name aan hoe sterk een cross-sectorale aanpak wordt geagendeerd.
Meer experimenteren
Een van de belangrijkste speerpunten die wordt aangedragen in de visie is de noodzaak om te experimenteren met regelgeving. De technologische en maatschappelijke ontwikkelingen lopen ver op wetgeving vooruit. Het komt echter te vaak voor dat huidige regelgeving ronduit belemmerend werkt. Zo zouden bodemspecialisten bijvoorbeeld enorm gebaat zijn bij versoepeling van de regelgeving omtrent vereisten aan bodemonderzoeken: het is op dit moment niet mogelijk om een geautomatiseerd systeem te introduceren omdat bodemonderzoeken aan het criterium moeten voldoen dat zij door een gecertificeerde specialist moeten worden uitgevoerd. Dit soort belemmeringen kom je in allerlei vakgebieden tegen. Het is daarom alleen maar toe te juichen als er meer ruimte komt om te experimenteren.
Wat hier natuurlijk meteen op aansluit – en wat ook hoog op de agenda staat in de Smart City Strategie – is Cyber Security en Privacy. Vrijdag 3 februari 2017 gaf het hoofd van de AIVD, Rob Bertholee, in EenVandaag nog aan dat alleen al in de tweede helft van 2016 er honderden cyberaanvallen zijn gepleegd op Nederlandse overheidsinstellingen en bedrijven. Het concept Smart City drijft natuurlijk op het verzamelen, gebruiken en uitwisselen van grote hoeveelheden data. Het is dus ontzettend belangrijk dat er aan de ene kant wetgeving komt vanuit de overheid om privacy te beschermen en aan de andere kant dat er door alle betrokken partijen continu gewerkt blijft worden aan het waarborgen van Cyber Security.
Progressie hapert
Versnippering van initiatieven en ontwikkelingen binnen het thema Smart City wordt door de betrokken partijen als problematisch ondervonden – getuige onder meer de roep om standaardisatie en centralisering van innovatieprogramma’s. Echter zou je kunnen zeggen dat het heel normaal is dat er in deze fase van de ontwikkeling het speelveld nog enorm versnipperd is. Smart City haakt in op de huidige digitale revolutie en veranderende governance structuren. We zitten dus midden in het proces van ‘creative destruction’, waarbij tal van kleine spelers het veld betreden met radicale innovaties. ‘Survival of the fittest’ zal uiteindelijk bepalen welke innovaties daadwerkelijk doorbreken en de nieuwe sector in de toekomst gaan domineren. Het is goed dat er gevraagd wordt om faciliterende middelen, maar laten we niet al te hard proberen de sector te organiseren. De aard van het beestje leent zich daar ook niet voor: Smart City put haar kracht uit die van netwerken, bottom-up initiatieven en decentralisatie van technologie en bestuur.
Een punt wat hier direct op aanhaakt, maar wat nog lijkt te ontbreken op de agenda, is het aantrekken van financiering buiten overheidsgelden. Bij de stap naar daadwerkelijke vermarkting hapert momenteel de progressie. In deze fase is er simpelweg meer durfkapitaal nodig. Nu al de indicatoren voor de Nederlandse economie weer op groen staan zou je verwachten dat er vanuit investeringsfondsen en venture capitalists meer interesse moet zijn om in risicovolle portfolio’s te stappen. Echter lijkt het erop dat er nog steeds wat koudwatervrees is. Willen we internationaal een significante rol gaan spelen op dit toneel , dan moeten deze spelers al vroeg in het proces worden betrokken – het liefst al bij de eerste pilots. Laten we na om hier een slag in te maken, dan zullen de grootste ontwikkelingen (wederom) plaatsvinden in de VS – waar volgens Siemens Financial Services inmiddels aan gecombineerde private fondsen ruim 32,6 miljard dollar beschikbaar is voor Smart City innovaties.
Al met al kunnen wij zeggen dat wij de punten van de NL Smart City Strategie onderstrepen, maar wij willen er graag aan toevoegen dat we de blik niet te veel moeten richten op de overheid. We moeten als private sector zelf de handen flink uit de mouwen gaan steken. Het veld is volop in ontwikkeling; laten we dit vooral stimuleren en aanjagen – ieder op zijn eigen manier. Dat wil zeggen: overheid faciliteren en private sector business bouwen.
