Recente projecten van het in 2012 opgerichte bedrijf zijn onder andere biologisch herstel van een industriegebied, een circulaire scan voor de provincie Friesland en een studie voor WNF naar de impact van het wereldvoedselsysteem.
Wanneer is je bedrijventerrein circulair? Is dat wanneer je energiepositief bent, je gebruikmaakt van grondstoffen in een oneindige loop of is dat een plek waarbij elke keuze die wordt gemaakt goed is voor de biodiversiteit? Wanneer we het over circulaire bedrijventerreinen hebben, wordt vaak een van de bovenstaande aspecten uitgelicht. ‘Het zijn allen stappen in de puzzel, maar geen van allen levert je het predicaat circulair op’, aldus Eva Gladek.
Om haar klanten beter inzicht te geven in de circulaire principes van een bedrijventerrein ontwikkelde Gladek zeven circulaire regels, een soort lijfregels voor een circulaire regio:
- Materialen & grondstoffen worden op zo’n manier toegepast in de economie dat ze continu kunnen worden gerecycled op hoog niveau.
- Alle energie is gebaseerd op hernieuwbare bronnen.
- Biodiversiteit wordt structureel ondersteund en versterkt door alle menselijke activiteiten in een circulaire economie.
- Menselijke samenleving en cultuur worden versterkt.
- De gezondheid en het welzijn van de mens en andere soorten worden ondersteund.
- Menselijke activiteiten genereren een toegevoegde waarde die niet alleen in financiële waarde is uit te drukken.
- Activiteiten en systemen worden op een veerkrachtige en adaptieve manier vormgegeven.
Gladek: ‘Als wij ergens aan de slag gaan, dan inventariseren wij aan de hand van deze regels welke aspecten in de regionale economie het hoogste circulaire potentieel hebben. We zoeken waar we kunnen aansluiten bij regionale programma’s en bedrijventerreinen, maar gaan verder dan het maken van een scan. Na de scan gaan we stakeholders bijeenbrengen en schetsen we kansen voor deze partijen. In Noordoost-Brabant hebben we bijgedragen aan AgriFood Capital waarin we ook werken aan toegepaste casussen om een circulair voedselsysteem in gang te zetten.’
Vlakuil 1: Recycling niet per se circulair
Gladek licht graag het belang van een aantal van de zeven bovenstaande principes toe. Recycling is bijvoorbeeld lang niet altijd goed voor de wereld en daarom ook niet altijd circulair. ‘Je moet breder kijken naar de keten waar het effect terechtkomt. Iets wat circulair lijkt, is dat vaak niet. De e-waste uit telefoons worden bijvoorbeeld vaak gerecycled door kinderhandjes in China en India. Wij zouden nooit zeggen dat zoiets circulair is. Het versterkt niet de menselijke samenleving versterkt en de verzwakt juist de gezondheid van de mens. Recycling is goed, maar alleen wanneer het verantwoord wordt gedaan.’
'Iets wat circulair lijkt, is dat vaak niet. De e-waste uit telefoons worden bijvoorbeeld vaak gerecycled door kinderhandjes in China en India. Wij zouden nooit zeggen dat zoiets circulair is'
Valkuil 2: Industrial Symbiosis-syndroom
Ook zet Gladek kanttekeningen bij het Industrial Symbiosis-syndroom. Kalundborg Symbiosis in Denemarken is het circulaire bedrijventerreinfenomeen waarin bedrijven bijna spontaan energie en producten gingen uitwisselen. ‘Het is een fantastisch voorbeeld, maar het is een illusie dat als je alle stromen op een bedrijventerrein in kaart gaat brengen, dat bedrijven dan spontaan afval en energie gaan uitwisselen. Hoe zeer je de financiële besparing in kaart kunt brengen, bedrijven moeten elkaar leren kennen. Je moet bedrijven bijeenbrengen en iedereen moet iets los durven laten over hun data en hun bedrijf. Het is onmogelijk om zoiets top-down in te voeren. Als je wilt toewerken naar industriële symbiose, dan is dat een sociale uitdaging.’
‘Iemand aan het begin van de supply chain moet vaak een hogere investering doen die verderop in de keten financieel voordeel oplevert’
Valkuil 3: Supply chain-probleem
Dit geldt ook voor samenwerking in de keten. Financiële voordelen in de circulaire economie beginnen vaak bij de supply chain volgens Gladek. ‘Iemand aan het begin van de supply chain moet vaak een hogere investering doen die verderop in de keten financieel voordeel oplevert. Die partijen moet je dus met elkaar laten praten en de casus bespreken. Stel, ik maak elektronische componenten en ik zou 50% meer moeten investeren om de levensperiode van mijn product te verlengen en ervoor te zorgen dat de waarde behouden blijft doordat bepaalde onderdelen van het product weer hergebruikt kunnen worden. Wil je die besparing in het begin van de keten realiseren, dan moet je met de hele keten afspraken maken, moet er een speciaal label op het product komen en moet bijvoorbeeld ook het afvalverwerkingsbedrijf betrokken worden.’
Valkuil 4: Zelf doen
Stel je bent een parkmanager, je werkt bij de afdeling Economisch Zaken of een regionale ontwikkelingsmaatschappij, wat kun jij bijdragen aan de circulaire economie op jouw bedrijventerrein? Gladek: ‘Het is een illusie dat je als parkmanager circulariteit op je bedrijventerrein afdwingt. Parkmanagers kunnen het proces faciliteren, je kunt een circulair industrieel parkplan initiëren waarin je vraag en overschot in kaart brengen. Of je kunt nieuwe regels en incentives invoeren om te forceren dat bedrijven energie gaan besparen. Ik denk wel dat hulp van buitenaf broodnodig is. Je bedrijventerrein circulair maken is meer dan een dagtaak en je hebt veel kennis en overtuigingskracht nodig. In veel gevallen zal er een middle man nodig zijn.’