In dat artikel leggen wetenschapper Han Brezet en duurzaamheidsconsultant Reinier de Man uit waarom circulair denken niet tot groei kan leiden, of nou ja, niet tot de groei die William McDonough & Michael Braungart ons beloven. In een lange tirade leggen de heren uit dat volledig afvalloos en energieneutraal leven een utopie is. Een sprookje. En sprookjes en utopieën, daar houden wetenschappers niet van. Duurzaamheidsconsultants blijkbaar ook niet.
Ik wel. Ik hou van sprookjes. Van boze en van mooie. Van wensbeelden en verhalen. Een van mijn lievelingsboeken is de Kleine Prins. Een van mijn lievelingsfilms is Notting Hill.
Een utopie is volgens Wikipedia onmogelijke werkelijkheid, een ideale wereld die echter niet bereikt kan worden. Het mooie van een utopie is dat je er naar kan streven. Een utopie is een doel. Dat doel geeft hoop. Nogal wat religies hebben daarom de een of andere utopie in zich. Wetenschappers houden daar niet van. Duurzaamheidsconsultants blijkbaar ook niet.
Toen ik milieukunde studeerde was het eerste dat we te zien kregen een filmpje waarin alle milieuproblemen waren samengevat in een minuutje of vijf. Zure regen, stervende bomen, luchtvervuiling, die milieujongens zijn geen lachebekjes. Hoe anders werd het toen McDonough met zijn principles kwam. Opeens was het milieu hip en kon je er een verdienmodel in ontdekken. Natuurlijk nam niemand dat helemaal serieus, maar milieu was definitief niet meer iets voor pessimisten.
Ik weet echt wel dat als we niets doen, de wereld naar de knoppen gaat. Ik ken de voorspellingen van Urgenda en ik geloof ze. Het is een enorme opgave om dat tij te keren en ik ben blij dat Brezet en De Man deze ‘echte milieuproblemen’ gaan oplossen. Maar het is niet het hele verhaal. “Blijkbaar is er een onverzadigbare vraag naar utopieën die voor de lastigste problemen eenvoudige oplossingen geven en die belangenconflicten als sneeuw voor de zon laten verdwijnen. Wat zou het toch mooi zijn als de economie eindeloos kon groeien, het milieu er wel bij vaart en mensen gelukkiger worden”, zegt Brezet. Dat zou inderdaad prachtig zijn. Die droom houdt ons gaande. Aan die utopie moeten we keihard werken.
Jan-Willem Wesselink is hoofdlaborant van het Kennislab voor Urbanisme
