Duurzaamheidsopgaven zoals energietransitie, de aanpassing aan klimaatverandering en de verduurzaming van de landbouw gaan het Nederlandse landschap ingrijpend veranderen. Dit is het landschap waar velen aan gehecht zijn, hun identiteit aan ontlenen en waar ze zich thuis voelen.
Juist daarom moet de overheid een open dialoog aangaan met de burger om gezamenlijk tot een oplossing te komen om de landschapskwaliteit te verbeteren. Dat stelt de Rli in zijn advies ‘Verbindend landschap’ dat op 8 november 2016 is aangeboden aan de minister van Infrastructuur en Milieu (IenM) en de staatssecretaris van Economische Zaken (EZ).
Open dialoog
In het advies constateert de Rli dat de overheid geen duidelijke rol meer speelt op het gebied van landschapskwaliteit sinds het schrappen van het landschapsbeleid. Verder wordt gesteld dat landschap teveel beschouwd wordt als een 'sectoraal belang'. Daarbij staan behoud en bescherming van het bestaande landschap voorop.
Voor de komende duurzaamheidsopgaven zijn ruimtelijke veranderingen nodig en die bieden volgens de Rli juist volop kansen om niewe landschappen te creëren. Om deze reden pleit de raad om de verduurzaming van de samenleving te gebruiken voor de creatie van waardevol landschap.
Omgekeerd stelt de raad dat er tegen die transitie veel weerstand is als er voor het landschap onvoldoende aandacht is. Verder pleit de Rli voor de betrekking van bewoners en bezoekers van het Nederlandse landschap bij de transitie naar een duurzame samenleving.
Omgevingsvisie
De raad adviseert om in het omgevingsbeleid vast te leggen dat zowel op nationale schaal als in regio’s op deze manier op de kwaliteit van het landschap wordt gestuurd. De uitvoering hiervan zal erin resulteren dat de overheid open gesprekken met bewoners gaat starten over de verandering van het landschap.
Want juist de bewoners beschikken over de kennis van en ervaring met het landschap. De verhoudingen tussen overheden blijven hierbij onaangeroerd, aldus de raad. Iedereen die ruimtelijke veranderingen teweeg wil brengen moet immers zijn zorgplicht voor het landschap invullen.
Totstandkoming advies
Bij het tot stand brengen van dit advies heeft de raad ter inspiratie in twee gebieden gesproken met bewoners over de waarden die ze verbinden aan het landschap van de toekomst. Daarnaast heeft de raad tien ontwerpbureaus en onderwijsinstellingen uitgedaagd hun visie op de toekomst van het Nederlandse landschap 2070 te geven. Ze vormden een belangrijke inspiratiebron voor dit advies. De resultaten zijn beschikbaar via de website van de Rli.
