Volgens Janssen schiet het aanbestedingsrecht tekort in het ondersteunen van de groene transitie. Hoewel de wet ruimte biedt voor duurzaamheidsoverwegingen, blijven deze ondergeschikt aan marktwerking en de rechten van bedrijven. Het is positief dat Janssen aandacht vraagt voor de noodzaak om een betere balans te vinden tussen duurzaamheid, marktwerking en bedrijfsbelangen.

Er liggen volop kansen om verduurzaming te realiseren via biobased en zero-emissie bouwprojecten, gezamenlijke inkoop van facilitaire diensten, sociaal en openbaar vervoer, circulaire meubels en catering. 

Inkoop is een krachtig instrument voor impact, en gelukkig is er al veel ervaring. PIANOo, het Expertisecentrum Aanbesteden van het ministerie van Economische Zaken, speelt een belangrijke rol bij het professionaliseren van inkoopprocessen. Dit netwerk biedt waardevolle ondersteuning en stimuleert leveranciers om duurzamer te werken.

Is lokaal aanbesteden echt duurzamer?

Janssen pleit voor lokale voorkeuren in aanbestedingen. ‘Als de gemeente Rotterdam een nieuwe school bouwt, zou het duurzamer kunnen zijn om een aannemer uit de buurt te kiezen, vanwege minder transport en lagere CO2-uitstoot’, stelt hij. 

Maar is dit gebaseerd op feiten of vermoedens? Transport is in de meeste ketens, ook in de bouw, niet de grootste uitstootbron. Bovendien innoveert de bouwsector snel met zero-emissie transport en materieel. Duurzaamheid is complexer dan simpelweg lokaal kiezen.

Maatschappelijk verantwoord inkopen is een uitdaging, mede door de brede scope van de 17 Sustainable Development Goals. Het berekenen van maatschappelijke kosten en baten, zowel op korte als lange termijn, is een complexe taak voor inkopers en leveranciers. 

Kleine duurzame en sociale ondernemers hebben het bovendien vaak moeilijk om in het aanbestedingsproces mee te komen, laat staan bij een volgende aanbestedingsronde overeind te blijven.

Bij duurzame aanbesteding is het cruciaal om prioriteiten te stellen, zoals CO2-reductie. Maar dit vereist diepgaand inzicht in de keten en een helder beeld van emissies in scope 1, 2 en 3. Blind ‘lokaal aanbesteden’ is niet de juiste weg. 

Duurzame keuzes vragen om een weloverwogen en data-gedreven aanpak.