In het Klimaatakkoord is afgesproken dat zeker 1,5 miljoen woningen moeten worden verduurzaamd voor 2030. Later is dit doel nog eens opgehoogd. Welk aandeel hybride warmtepompen kunnen leveren, bleef lang een vraagteken.  

Tot nu toe, zegt de Vereniging Duurzame Warmte, met fabrikanten Atag, Intergas, Vaillant, Ferroli, Nefit Bosch en Remeha als lid. De afgelopen jaren is er een praktijkonderzoek uitgevoerd waarin het energiegebruik van 174 huishoudens is geanalyseerd. 

‘De hybride warmtepomp blijkt een aantrekkelijke en flexibele verduurzamingsoplossing’, concludeert de Stichting Smart Energy Foundation. Die voerde het onderzoek uit namens Rijksoverheid, Techniek Nederland en Vereniging voor Duurzame Warmte. De universiteit Twente verifieerde de resultaten. 

Het systeem werd getest in woningen zonder aanpassingen aan de bouw of het verwarmingssysteem. Dat toont direct een groot voordeel van hybride warmtepompen, zeggen de fabrikanten. De pomp, met een gewicht van ongeveer 50 kilogram, biedt volgens hen de flexibiliteit om volledig over te stappen op duurzame energie. 

Isolatie en radiatoren

De woningen waarin werd getest zijn verschillend, al zitten er geen appartementen tussen. Het gemiddelde bouwjaar is 1974 en bewoners stookten gemiddeld 1900 m3 per jaar. 

Na installatie van de pomp, nam bij sommige woningen de hybride het volledige gasgebruik voor verwarming over. Er zijn ook woningen waar de CV-ketel relatief snel bijschakelt.  

Dat heeft onder meer te maken met de mate van isolatie en de kwaliteit van de radiatoren. De deelnemers gaven via een enquête aan dat ze hun stookgedrag niet hebben aangepast.  

Een opvallend resultaat is dat de gemiddelde hybride warmtepomp per bespaarde kuub gas slechts 1,7 kWh elektriciteit extra vraagt, veel minder dan de verwachte 2,6 kWh. Dit maakt de technologie efficiënter dan veel eerdere berekeningen suggereerden, stellen de onderzoekers. 

Communicerende vaten

Veelal wordt gedacht dat gasbesparing, warmtelast van de woning en elektriciteitsgebruik van de hybride warmtepomp communicerende vaten zijn. ‘Dit blijkt niet zo te zijn. Opmerkelijk is dan ook de gemiddeld veel betere energieprestatie na toevoeging van de hybride warmtepomp aan de installatie’, stelt het rapport. 

Hierdoor is ook het gebruik van elektriciteit aanmerkelijk lager dan verwacht, stellen de onderzoekers. ‘De gemiddelde vermogenslast, zelfs op dagen met temperaturen rond de -5 °C ligt onder de 1 kW.’  

Dit ligt onder de maximale capaciteit van 1,5 kW per woning die de meeste laagspanningsnetten aankunnen. Dus hoeft netcapaciteit geen belemmering te zijn voor de installatie van hybride warmtepompen, aldus de onderzoekers. 

Besparen op gasrekening

De onderzoekers zeggen dat woningeigenaren met een hybride warmtepomp veel geld kunnen besparen op de gasrekening. ‘Hoofdconclusie voor de gemiddelde deelnemer is dat de hybride warmtepomp een gas- en daarmee CO2 besparing geeft van 75 procent en dat de jaarlijkse energielast rond de 1000 euro daalt.’ 

Een vervolgonderzoek moet uitwijzen hoe de bestaande leidingen en radiatoren voor het plaatsen van een hybride warmtepomp kan zorgen voor een efficiëntere installatie. Dan gaat het onder meer om de vraag wie daarvoor verantwoordelijk is. 

Hybride installaties hebben wel als nadeel dat de gasleidingen naar de woning toe moeten blijven liggen en onderhouden moeten worden. Gemeenten en netbeheerders willen gasleidingen op termijn helemaal verwijderen.  

Dan ligt een all-electric warmtepomp voor de hand, maar de voorkeur voor hoogstedelijk gebied gaat vanwege het bestrijden van netcongestie uiteindelijk naar warmtenetten. Gisteren kwam de Warmtealliantie met een oproep aan het kabinet om warmtenetten aantrekkelijker te maken.