De pilots richten zich op twee woningbouwprojecten, elk in een ander stadium van ontwikkeling. In beide gevallen wordt een gebiedsspecifieke woonraad samengesteld waarin woningzoekenden en buurtbewoners samenkomen. Deze woonraden adviseren over de plannen en hun input wordt meegenomen in de besluitvorming.
‘We willen testen hoe toekomstige bewoners samen met buurtbewoners kunnen bijdragen aan betere plannen’, zegt wethouder Reinier van Dantzig in de raadsbrief. De gemeente hoopt hiermee niet alleen de kwaliteit van de woningbouwplannen te verbeteren, maar ook de snelheid waarmee nieuwe woningen gerealiseerd worden te vergroten.
Naast de pilots wordt een breder onderzoek uitgevoerd naar een structurele manier om de stem van woningzoekenden te verankeren in het woningbouwbeleid. Dit onderzoek kijkt naar eerdere participatietrajecten, ervaringen uit de pilots en succesvolle voorbeelden uit andere steden. Het doel is een werkbare en inclusieve aanpak te ontwikkelen, zoals een vaste woonraad.
‘Het is ingewikkeld om woningzoekenden te betrekken, want hun samenstelling wisselt voortdurend,’ stelt de wethouder in de raadsinformatiebrief. Bij het onderzoek worden ook woningcorporaties betrokken, omdat die volgens Van Dantzig met dezelfde opgave zitten als het gaat om toekomstige huurders.
‘Aandachtspunt hierbij is één van de risico’s bij participatie, namelijk dat perspectieven worden gemist doordat vooral mensen die toch al in de buurt of politiek-maatschappelijk actief zijn input leveren en gehoord worden.’ De wethouder denkt dat daarom meerdere vormen van inspraak nodig zijn, waarbij de woonraad er een kan zijn.
Brede participatie essentieel
Het experiment sluit aan bij de bredere ambities van Amsterdam om participatie inclusiever te maken. De nieuwe participatieverordening, die sinds september 2024 geldt, legt de nadruk op het betrekken van moeilijk bereikbare groepen zoals jongeren en woningzoekenden. ‘Door hun stem te horen, creëren we woningen die beter aansluiten bij de behoeften van Amsterdammers,’ aldus Van Dantzig.
Het onderzoek naar de woonraad is op initiatief van de gemeenteraad. ‘Voor het eerst krijgen woningzoekenden een actieve stem in het proces dat de toekomst van hun wooncarrière bepaalt’, zegt D66-raadslid Suleyman Aslami. Hij was een van de indieners van een motie die tot de komst van woonraden opriep.
Hij zegt dat het niet alleen om participatie gaat, maar ook om betere plannen. ‘Door woningzoekenden een plek aan tafel te geven, verhogen we de kwaliteit van onze plannen, versnellen we de broodnodige woningbouw en versterken we de sociale cohesie in nieuwe buurten.'
De gemeenteraad spreekt nog over de vraag welke projecten worden meegenomen in de pilots. De gemeente verwacht de eerste resultaten van de pilots en het onderzoek eind 2025.
