Tussen 2018 en 2024 stonden in de havenstad jaarlijks gemiddeld 17.430 woningen leeg. Meer dan de helft daarvan, 9.580 woningen, waren in handen van particulier verhuurders. Ongeveer 13,4 procent van al hun bezit stond daarmee leeg.

Woningcorporaties hadden in die periode gemiddeld 6.200 leegstaande woningen, zij hadden een leegstandspercentage van 4,4 procent. Bij eigenaar-bewoners stonden 180 woningen leeg.

Van 1.470 leegstaande woningen was het eigendom onbekend. Dat komt onder meer door nieuwbouwwoningen, die leegstaan voordat de nieuwe bewoners erin trekken.

Naar verhouding was het leegstandspercentage het hoogst bij de kleinere verhuurders, die doorgaans een tot negen woningen verhuren. Bij hen stond in dezelfde periode 19,2 procent leeg.

Terugdringen 

‘We onderzoeken welke maatregelen het meest effectief zijn om leegstand aan te pakken en woningen sneller beschikbaar te maken', zegt wethouder Chantal Zeegers (o.a. Bouwen en Wonen). De gemeente zal de raad hierover op de hoogte houden.

Wel verwacht de gemeente dat een leegstandsaanpak alleen bijdraagt aan het verkorten van de leegstandsduur, maar niet aan het percentage leegstand. ‘Dat blijkt uit eerdere ervaringen uit steden zoals Amsterdam.’

Met woningcorporaties is de gemeente in gesprek om de leegstandsduren beter te monitoren en te verkorten. Binnen eigen bezit gaat de gemeente vanuit het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) inzetten op tijdelijk verhuur om leegstand te verkorten.

‘Voor particuliere verhuurders liggen er kansen, maar de diversiteit en technische staat van de woningen maken dit complexer', aldus de gemeente.

In praktijk iets lager 

Wel ligt de daadwerkelijke leegstand waarschijnlijk iets lager. Het administratieve leegstandspercentage in Rotterdam ligt namelijk op 5,5 procent, terwijl het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) aangeeft dat de werkelijke leegstand rond de 3 procent ligt.

Dat komt omdat het CBS met cijfers van de energiebedrijven nauwkeuriger kan bepalen of er sprake is van echte leegstand. ‘Als er sprake is van substantieel energieverbruik, is er geen sprake van echte leegstand.’

Volgens de gemeente valt het verschil te verklaren door de korte verblijfsduur van sommige mensen. Iemand die maar een paar maanden op een adres verblijft, hoeft zich namelijk niet bij de gemeente te registreren.

Aanscherping Leegstandwet 

Afgelopen vrijdag kondigde minister Keijzer aan de leegstandwet te gaan wijzigen, om deze effectiever te maken. Verschillende experimenten in Amsterdam en Utrecht droegen daaraan bij.

Gemeenten worden verplicht proactief leegstand te bestrijden. Waar nu nog huurders worden voorgedragen, komt een verplichte termijn voor bewoning. Ook krijgen gemeenten meer slagkracht via nieuwe instrumenten zoals leegstandverordeningen en raamvergunningen. Hiermee kunnen verhuurders in één keer toestemming krijgen voor tijdelijke verhuur van meerdere woningen.

Volgens de CBS Leegstandmonitor 2024 staan 64.000 woningen langer dan een jaar leeg. Hiervan zijn 12.500 direct inzetbaar voor bewoning.

Leegstand kent verschillende oorzaken, zoals frictieleegstand, waarbij tijd nodig is tussen verkoop, verhuizing of renovatie, of vertragingen door de afhandeling van erfenissen. Daarnaast speelt ook speculatie en het gebruik van woningen als tweede verblijf (pied-à-terres) een rol. Ook onderhoudsproblemen, met name bij kleine, vooroorlogse woningen, dragen bij aan leegstand.