De komende jaren gaat de buurstad van Rotterdam verschillende locaties herontwikkelen tot moderne stedelijke gebieden. Het gaat om een gebied van veertig hectare: aan de Nieuwe Maas, maar ook rond het metrostation Vlaardingen Centrum en in het centrum. Het plan Rivierzone bevat vijftien woningbouwprojecten en twintig projecten in de openbare ruimte.
Bij elkaar komen er 2450 tot 3100 nieuwe woningen. Het wordt een mix van appartementen en grondgebonden gezinswoningen, gevarieerd in grootte en prijs. Dit gaat samen met ruimte voor werk, groen en voorzieningen, zoals horeca, cultuur, diverse diensten, sportfaciliteiten en (basis)scholen.
.jpg)
Foto: Marianne van
Straten Fotografie
De grond, grotendeels in handen van, of in erfpacht uitgegeven door de gemeente, ligt al enkele jaren op de tekentafel van ontwikkelende partijen. De gemeente heeft de afgelopen jaren samen met de woningcorporaties, ontwikkelaars, provincie, maar ook Metropoolregio Rotterdam-Den Haag en ministeries, nauw samengewerkt aan de gebiedsvisie Rivierzone en de bijbehorende gebiedsexploitatie, vertelt wethouder Bart Bikkers.
Met Rivierzone krijgt Vlaardingen er een nieuw stadsdeel bij. Welk karakter krijgt dit gebied?
‘De grootste transformatie komt bij de Koningin Wilhelminahaven (KW-Haven), een van de drie gebieden van de Rivierzone. Deze voormalige visserijhaven was het epicentrum van wereldwijde haringvisserij in de 17e, 18e en 19e ee
uw. Een aantal fabrieksgebouwen is al gesloopt, maar het maritiem erfgoed blijft behouden en zal juist bijdragen aan het historische karakter van dit gebied.’
‘Het vernieuwde karakter van de Rivierzone is hoogstedelijk, maar wel met een industrieel accent. Het gebiedsdeel omvat bovendien meer dan alleen woningen. Denk aan de openbare ruimte, een onderwijscampus, hoogwateroplossingen en erfgoedbehoud en -restauratie. We voorzien in diverse soorten bedrijvigheid, zoals horeca en ateliers. Maar er blijft ook ruimte over voor bedrijvigheid.’
In het gebied willen jullie onderwijs koppelen aan de leefomgeving. Hoe ziet dat eruit?
‘Sinds 2022 zet Vlaardingen zich in voor het programma Vlaardingen mbo-stad, met een focus op de sectoren voedsel, zorg en techniek. Om dit te versterken, wordt in District-U, het westelijke deel van de Rivierzone, een derde mbo-locatie ontwikkeld. Hier komen niet alleen nieuwe gebouwen, maar een complete campus voor 1.500 leerlingen.’
‘Door op deze locatie te focussen op wonen en onderwijs, werken we niet alleen verder aan ons mbo-programma, maar voorkomen we ook concurrentie met het nabijgelegen stadscentrum. Met een gevarieerde woningmix werken we samen met de woningcorporatie aan jongerenhuisvesting in Rivierzone, zodat studenten dichtbij de campus kunnen wonen en zich actief kunnen mengen in het leven van het gebied.’
‘Een belangrijke verandering voor deze locatie was het vertrek van Unilever, die in 2019 na zestig jaar hun kantoorpand achterliet. Hoewel er toen zorgen ontstonden over de afbrokkelende bedrijvigheid in het gebied, 750 medewerkers vertrokken, zagen we ook kansen voor woningen.’
‘De gemeente speelde een actieve rol bij het vinden van een nieuwe bestemming en zag dat Unilever niet koos voor de hoogste bieder, maar voor het beste idee. Het voormalige kantoorpand, dat naast de nieuwe mbo-locatie ligt, wordt getransformeerd tot een wooncomplex.’
Er wonen al mensen in District-U. Hoe zorg je dat het nieuwe gebied bij hen gaat passen?
‘Door vooral goed contact met hen te onderhouden. Zo hebben we op 25 september nog onze informatiebijeenkomst georganiseerd, waarop de meest recente plannen werden toegelicht en wij, maar ook de ontwikkelaars en architecten, luisterden naar de opvattingen van bewoners.’
‘We merkten hier bijvoorbeeld dat vooral de oudere doelgroep het lastig vindt om de activiteit van de voormalige industrie te zien verdwijnen. We gingen met hen in gesprek over hoe we dit gebied net zo levend kunnen maken. Ook buiten kantooruren, waar jongeren en ouderen elkaar ontmoeten.’
Zo'n verdichting heeft altijd consequenties voor de infrastructuur. Hoe zorgen jullie voor goede mobiliteit voor de toekomstige bewoners en scholieren?
‘De toevoeging van 3.000 woningen betekent extra vervoersbewegingen. Voor de Rivierzone gaan we daarom flink verbouwen om te borgen dat iedereen het havengebied goed in en uit kan. De focus ligt op het benutten van het huidige metrostation en ruimte voor fietsers en wandelaars.’
‘Er komen bredere op- en afritten bij autowegen en nieuwe fiets- en wandelpaden. Onder meer miljoenen aan subsidies zoals Woningbouwimpuls en versnellingsgelden hebben geleid tot een haalbare ontwikkeling. Een groot deel hiervan gaat naar de infrastructuur en de openbare ruimte.’
‘We hebben samen met landschapsarchitect Urhahn een gebiedsvisie Rivierzone inclusief verkeersplan gemaakt, en daarbij de milieu-impact hiervan berekend in een Milieueffectrapport. De Raad van State heeft de uitwerkingen in de eerste vier bestemmingsplannen onherroepelijk verklaard.’
‘De exacte parkeernorm is nog niet vastgesteld, maar zal voor de nieuwe bewoners, waarschijnlijk lager zijn dan in de rest van Vlaardingen. De grootste uitdaging is om te streven naar een autoluw gebied, en tegelijkertijd te voorzien in de woningbouwopgave. We zetten daarom in op deelmobiliteit en een bepaalde vorm van parkeerregulering. Denk aan parkeergarages, vergunningparkeren of betaald parkeren.’
‘Het gebied ligt ten slotte naast een metrostation, waarvan je makkelijk naar Rotterdam Centrum (15 minuten) of naar het strand van Hoek van Holland (18 minuten) reist. Toch verwacht ik dat huidige en ook toekomstige bewoners nog met de auto het gebied in willen gaan.’
Rivierzone vraagt om harde keuzes, zoals het vertrek van zware industrie en een vernieuwde parkeerregulering. Zijn er nog meer harde keuzes gemaakt?
‘Vanwege de havenlocatie hebben we met een aantal fysieke elementen te maken. Vlaardingen heeft een waterrijke geschiedenis die we graag herstellen, maar die we ook moeten beheersen. Zo zien we dat door het extremere weer het water soms bijna een meter hoog over de kade klotst. Hier moeten we eerst voor droge voeten zorgen, voordat we kunnen gaan bouwen.’
‘In het huidige plan wordt er een keersluis geplaatst aan het begin van de Buitenhaven, worden muren op de kades aangebracht en dwars door de kop van de KW-haven. Hierdoor zullen de kades van beide havens droog blijven tijdens hoogwater.’
‘Het lastige aan deze ontwerpklus is dat we wateroverlast willen tegengaan, maar ook contact met water willen behouden, in het belang van bijvoorbeeld terrassen, recreatie maar ook vergroening. De eerste hoogwateroplossingen moeten begin 2026 gerealiseerd zijn.’
‘Een ander fysiek element vraagt niet om harde keuzes, maar is vooral een uitdaging: aan de overkant van De Nieuwe Maas bevindt zich nog steeds chemische industrie. De woningen moeten daarom voldoen aan strenge geluids- en milieunormen, zodat de leefbaarheid geborgd blijft en de overkant hun industriemilieu kan behouden.’
Hoe ziet de planning er verder uit?
‘De transformatie van de Rivierzone is al jaren in gang, maar is recent in de versnelling gekomen. Dit komt doordat het Stadsprogramma Rivierzone door B en W in het coalitieakkoord als speerpunt is benoemd, en een vierde bestemmingsplan door de Raad van State op 13 maart 2024 onherroepelijk is vastgesteld.’
‘Hoewel vier bestemmingsplannen nu vaststaan, lopen de projecten niet synchroon. In het centrum-georiënteerde deelgebied wordt momenteel gebouwd en gaan we eind 2025 woningen opleveren.’
‘Ook de verbouwing van het voormalige Unilever-gebouw is gestart. Voor diverse andere projecten zijn we nog in voorbereiding. Binnen tien jaar moet Rivierzone gereed zijn.’
