De Woontopafspraken zijn ondertekend door IPO, VNG, Unie van Waterschappen, Aedes, Neprom, IVBN, Bouwend Nederland, NVM, Vereniging Eigen Huis, WoningbouwersNL, Vastgoed Belang, Stichting Professioneel Platform Vastgoed, VNO-NCW/MKB-Nederland, Techniek Nederland en het Rijk.

De Woonbond, die eerder uit onderhandelingen met het Rijk stapte vanwege de plannen om de huurprijzen van sociale huur te verhogen, gaf vandaag enkel een steunbetuiging. Pensioenfondsen zetten hun handtekeningen niet onder het akkoord.

De gepresenteerde nieuwbouwwoningen komen allemaal in de Randstad: circa 63.000 in Groot Merwede & Rijnenburg in Utrecht, ten minste 6.500 in Nieuw-Vennep West en Lissebroek en 5.000 in Bleizo in Lansingerland. Omdat marktpartijen ook hebben ondertekend, is de bedoeling dat de woningbouw tempo krijgt.

Maar nu de intenties en plannen duidelijk zijn, wordt de klus er niet minder groot op. ‘Vertrouwen tussen alle betrokken partijen is een belangrijke eerste stap’, zei BPD-CEO Harm Janssen. Eelco Eerenberg, wethouder van Utrecht (RO, Groot Merwede, Rijnenburg) voegt daar praktisch aan toe: ‘De snelweg zit hier al vol. We zullen dus als eerste het ov-systeem moeten aanpakken.’

Of het Rijk naast de handtekening ook financieel bijdraagt aan deze projecten, was niet meteen duidelijk. ‘Ze hebben hier nog niet op toegezegd’, zei Beryl van Straten, wethouder woningbouw Haarlemmermeer, over Rijksfinanciering voor Nieuw-Vennep West en Lissebroek. ‘Maar de hoop daarop is nu reëler geworden.’

In 19 van de 20 gebieden binnen het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid, komen tussen 2025 en 2029 – bovenop de bestaande afspraken – nog eens 10.000 extra woningen. Daarnaast zijn in deze gebieden 40.000 woningen versneld klaar. Het gaat onder meer om de G4, maar ook Leeuwarden, Heerlen, Tilburg en Lelystad.

De aangekondigde bouwprojecten moeten bijdragen aan het jaarlijkse doel om 100.000 woningen te bouwen. Dat doel blijft staan.

Twee derde betaalbaar

Twee derde van de nieuwbouwwoningen moet betaalbaar zijn voor huishoudens met een laag inkomen of middeninkomen. Dat betekent voor koopwoningen dat ze dit jaar maximaal 390.000 euro kosten en voor huurwoningen een maximale huur van 1158 euro. 

Uit onderzoek blijkt het dat voor de komende vijf jaar financieel haalbaar is om twee derde betaalbaar te bouwen, mits gemeenten vijftig procent cofinancieren. Gemeenten zeggen wel dat ze dat alleen kunnen als ze daarvoor extra geld krijgen van het Rijk. Of dat gaat gebeuren wordt pas volgend jaar duidelijk.

Het doel is om jaarlijks 30.000 nieuwe sociale huurwoningen te bouwen. Dit moet uiterlijk in 2029 gedaan zijn, maar de ambitie is 2027. Ook wordt er meer gebouwd voor specifieke groepen, waaronder jongeren en ouderen. Tot en met 2030 komen er in totaal 288.000 nieuwe ouderenwoningen.

Minder regels 

Met het eerder aangekondigde programma STOER (Schrappen Tegenstrijdige en Overbodige Regelgeving) wil Keijzer regels schrappen die leiden tot vertraging van de woningbouw. Toch is het nog niet bekend welke regels de prullenbak in gaan. De minister komt uiterlijk in Q1 2025 met voorstellen.

Jelmer Alberts, directeur belangenbehartiging bij Koninklijke Bouwend Nederland, had wel enkele ideeën. ‘Prefab-woningen moeten nu door gemeenten worden goedgekeurd, terwijl diezelfde woningen landelijk of bij andere gemeenten al eerder ook zijn goedgekeurd. Die regel kan weg.' 

'Net als de regel dat prefab altijd moet aansluiten op het landelijke energienet. Dit kan ook (tijdelijk) off-grid of via restenergie van een bedrijventerrein nabij.’

Door het versimpelen van regels en sneller afgeven van vergunningen, is de belofte, wordt de tijd van vergunningaanvraag naar oplevering verkort van tien naar zeven jaar. Wel is het belangrijk dat woningbouwpartijen nauw samenwerken en financieel transparant blijven.

De ondertekende partijen hebben ook besloten dat er uniforme eisen komen voor alle nieuwbouw. Daarbij wordt EU-regelgeving geïmplementeerd zonder extra regels of voorschriften. ‘Hierdoor kunnen bouwende partijen goedkoper en efficiënter werken.’

Ook wordt er ingezet op het beter benutten van bestaande bouw. Hiervoor komt een landelijke aanpak, geregeld via de Wet versterking regie huisvesting.

De komende tijd wil de minister Keijzer op meer locaties afspraken maken. Er wordt onder meer gewerkt aan versneld 25.000 studentenkamers. Keijzer wil ook jaarlijks een Woontop organiseren om de voortgang op de huidige Woontopafspraken te bespreken en indien nodig bij te stellen.

Het streven naar jaarlijks 100.000 nieuwe woningen had het vorige kabinet ook, maar dat is nooit gelukt. Wel werd er elk jaar steeds meer gebouwd. Vorig jaar kwamen er bijna 90.000 nieuwe woningen bij.