Platform31 onderzocht vier strategieën om een deel van de bestaande corporatiewoningen (2,3 miljoen) beter te benutten: optoppen, splitsen, hospitaverhuur en deelhuur.

Door extra woningen boven op de bestaande woningen te bouwen, optoppen, is het volgens de onderzoekers mogelijk om 46.000 extra woningen te realiseren. Dat is twee procent van de huidige corporatievoorraad.

Het opdelen van bestaande woningen naar kleinere woningen is ook een bekend middel om beter te benutten. Platform31 gaat uit van een potentie van 25.000 extra woningen door splitsing in tien jaar.

Dit potentieel ligt lager bij corporaties, in tegenstelling tot optoppen. Splitsen kan namelijk alleen bij ruime woningen. Dat zijn meestal koopwoningen, en vaker in landelijk gebied. Corporaties hebben veelal kleinere woningen in steden.

Als corporaties toestaan en, beter nog, stimuleren dat hun huurders als hospita kamers gaan verhuren, kunnen 40.000 extra woningzoekenden aan een kamer worden geholpen. Kamerzoekenden zijn veelal studenten, kwetsbare jongeren en statushouders.

Volgens de onderzoekers is hospitaverhuur een gemakkelijk te realiseren strategie, met name voor de korte termijn. ‘De belangrijkste belemmering is onduidelijkheid over de regels. Oplossingen liggen in publieksvoorlichting, helderheid over wat kan en mag en afstemming van (soms schijnbaar) conflicterende regelgeving.’

Het nieuwe kabinet zet in op hospitaverhuur. In augustus begonnen ze een campagne om potentiële verhuurders te overtuigen en te informeren. Ook werken ze aan nieuwe maatregelen die het makkelijker moeten maken om een student in huis te nemen.

Woningen gedeeld verhuren is de laatste optie die Platform31 heeft onderzocht. In de praktijk wordt zeventig procent van alle beschikbare woningen aan één alleenstaande verhuurd. Maar met name drie- en vierkamerwoningen lenen zich goed voor verhuur aan twee of drie alleenstaanden.

Deze woningzoekenden zijn dan sneller aan de beurt dan wanneer ze wachten op een zelfstandige woning. ‘Als corporaties circa vier tot vijf procent van hun bezit inzetten voor verhuur aan meerdere alleenstaanden, dan kunnen 60.000 deelwoningen in tien jaar tijd worden verhuurd.’

Belemmeringen wegnemen

Om de bestaande corporatiewoningen beter te benutten, moeten belemmeringen worden opgelost. Deze zijn technisch, organisatorisch, wetmatig, maatschappelijk en financieel.

Volgens Platform31 moeten corporaties vooral prioriteit geven aan de ‘benutstrategieën’, en kijken wat er anders kan binnen het interne proces om dit te versnellen. Het advies klinkt om af te kijken bij andere corporaties.

Gemeenten worden geadviseerd om het belang van woningzoekenden hoger te prioriteren dan die van zittende bewoners. Concreet is het nodig om meer huishoudens per woning in het omgevingsplan toe te staan en vergunningen voor hospitaverhuur, woningdelen en splitsen af te schaffen.

Het Rijk moet volgens de onderzoekers het delen van woningen stimuleren, ook financieel. ‘Geef een bonus aan mensen die gaan samenwonen en daarmee een woning vrijmaken.’