In een LinkedIn-bericht van afgelopen zondag noemen onderzoekers van de UvA een straatscore dé oplossing voor gemeenten om op voedselaanbieders te sturen via hun omgevingsplan. 

De UvA legt de straatscore als volgt uit: afhankelijk van het eten dat een bedrijf aanbiedt, krijgt deze een plus- (gezond) of een minscore (ongezond). Door alle scores op te tellen eindigt een omgeving in de plus of in de min.  

Hier kunnen gemeenten volgens de onderzoekers nu al beleid op voeren. Ze adviseren steden om in ieder geval te sturen op een gebalanceerd aanbod. Bijvoorbeeld door in omgevingsplannen naar een 0-score toe te werken wanneer een omgeving in de min staat. Nieuwe aanbieders met een minscore krijgen dan geen vergunning. 

In een al eerder uitgevoerde test scoorde een winkelstraat een score van -77. Daar is dus nauwelijks gezond voedselaanbod, stelt hoogleraar gezondheidsrecht Anniek de Ruijter van de UvA. 

‘Je mag zelf bepalen wat je met je lichaam doet. Je mag roken, een hele enge berg beklimmen waar je vanaf kan vallen, of zonder jas naar buiten als het regent, je houdt recht op zorg. Je bent dus ook vrij te kiezen wat je eet, gezond of ongezond. Maar dan moet er wel iets te kiezen vallen’, zegt De Ruijter. 

De overheid heeft volgens haar de verantwoordelijkheid om haar burgers te beschermen tegen ontwikkelingen in de omgeving die onder andere overgewicht veroorzaken. 

Met andere wetenschappers en gemeenten in Nederland onderzoekt De Ruijter hoe de voedselomgeving gezonder te maken. Daarbij botsen volgens hen twee vrijheden: keuzevrijheid en vrijheid om te ondernemen. 

De vrijheid om te ondernemen mag worden beperkt door het publieke belang, aldus De Ruijter. ‘Wanneer een bedrijf in jouw buurt gif stort of de lucht vervuilt, dan moet de overheid ingrijpen. Zo is het ook met de voedselomgeving.’ 

‘De overheid bepaalt niet wat jij eet, maar moet er wel voor zorgen dat er in jouw buurt voldoende gezond eten te krijgen is. Anders is er sprake van een vervuilde voedselomgeving.’ 

Aan het ontwikkelen van het meetinstrument werken ook onderzoekers van de Wageningen Universiteit en Research (WUR). Binnen de City Deal Gezonde Voedselomgeving lopen enkele pilots, onder andere rondom het meetinstrument van de UvA.