Hij waarschuwt dat strenge regelgeving rondom waterveiligheid en klimaatadaptatie de innovatie en flexibiliteit in bouwprojecten en de ruimtelijke inrichting van ons land kan belemmeren. 

Rijcken, met ervaring als ingenieur en ook als docent waterveiligheid aan de TUDelft, benadrukt dat Nederland al eeuwen expertise in waterbeheer heeft en nooit problemen heeft gehad met ruimtelijke ordening die rekening houdt met dat waterbeheer. 

‘Historisch gezien functioneren de watersystemen in het westen van het land behoorlijk goed. Het komt niet vaak voor dat er serieuze wateroverlast is door hevige regenval’, aldus Rijcken. Hij zegt dat de polders in Nederland misschien wel veiliger zijn dan het heuvelige Limburg.

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) heeft al een landelijke strategie en een bestuurlijke uitvoeringsagenda opgesteld op het thema Water en bodem sturend.

Overheden kunnen zo verstandig omgaan met ruimtelijke plannen in gebieden en op locaties waar de waterveiligheid in het geding kan zijn. Maar die regels met geboden en verboden moeten niet in beton zijn gegoten. Er moet ruimte voor afweging blijven, aldus Rijcken.

Markermeer en Waal

Hij noemt de beleidslijn van het vorige kabinet een ‘zorgwekkende en discutabele ontwikkeling’ die bouwprojecten belemmert, vooral langs het Markermeer en het IJsselmeer. 

De waterkundige is wel blij dat het huidige kabinet-Schoof een iets ‘lossere’ benadering kiest. In gesprek met redacteuren Marcel Bayer en Joren Bassant van ROm en Stadszaken spoort hij de sector aan om de impact van overheidsregels en verordeningen grondig te bestuderen. 

Ook moedigt hij aan om kritisch en alert te reageren op deze maatregelen. ‘Voor je het weet wordt het over je heen gekieperd en is het inderdaad al ergens vastgelegd.’

‘Wettelijk is het Markermeer buitendijks. Dat was een jaar of twintig geleden nog helemaal niet zo’, memoreert hij. ‘Het Markermeer wordt door twee dammen gescheiden van de Waddenzee. Die ligt pas écht buitendijks.’ 

‘Of neem de Waal, écht een heftige rivier. Als daar een klets water aankomt, dan kunnen we er niets aan doen. Maar voordat je van de Waal of de Waddenzee bij het Markermeer bent moet je nog een heel watersysteem door met dammen en sluizen.’ 

Hij ziet als ingenieur nog genoeg mogelijkheden om grotere hoeveelheden water als gevolg van klimaatverandering op die manier te reguleren. 

‘Waarom zou je buitendijks bouwen in het Markermeer verbieden als we de waterstanden kunnen beheersen door infrastructuur aan te passen?’ 

Invloed waterschappen

In deze podcast zegt Rijcken zich zorgen te maken over de toenemende invloed van Rijkswaterstaat en waterschappen op de ruimtelijke ordening. Hij vreest dat zij soms te veel de nadruk leggen op hun eigen belangen. 

‘Zorg dat de watermensen meer inzicht krijgen in andere belangen en benader uitdagingen altijd integraalWater is geen belang van de watersector alleen, het dient het belang van eindgebruikers,’ stelt hij. Rijcken wijst erop dat de watersector vooral faciliterend moet zijn, in plaats van hun eigen positie aan tafel te willen veiligstellen door strengere regels.

Zijn pleidooi richt zich op een situatiegerichte aanpak in plaats van uniforme regelgeving. Hij roept overheid en waterinstanties op om samen met lokale gemeenschappen en ruimtelijke experts flexibele oplossingen te vinden. 

Volgens Rijcken ligt de toekomst van Nederland in het beheersen van water door infrastructuur, niet door regels die ontwikkelingen belemmeren: ‘Infrastructuur faciliteert, regelgeving beperkt.’