‘De woningnood is hoog. Te veel woningbouwprojecten lopen vast omdat er niet genoeg grond beschikbaar is. Door gericht grond aan te kopen willen we de woningbouw versnellen, waardoor starters en doorstromers weer een kans krijgen op een woning die hen past’, zegt gedeputeerde Dirk Vreugdenhil. Hij stuurde een brief naar de Provinciale Staten over het voornemen.

Het aankopen van grond door de provincie is niet nieuw. Al jaren wordt grond aangekocht voor landbouw, natuur en mobiliteit. Wel nieuw is dat de provincie grond aankoopt voor woningbouw. Uit onderzoek blijkt volgens de provincie dat een actief grondbeleid de woningbouw aanzienlijk kan versnellen. 

Gelderland loopt daarmee vooruit op de grotere taak van de provincie rond wonen die vermoedelijk wettelijk wordt vastgelegd in de Wet versterking regie volkshuisvesting. Provincies zoals Noord-Brabant en Noord-Holland zijn op dit vlak ook actief geworden, aldus de gedeputeerde.

Vooral kleinere gemeenten hebben te weinig investeringsruimte om de grond aan te kopen die nodig is voor woningbouw, aldus de provincie, die gemeenten hierbij wil helpen. Door grond aan te kopen, wil de provincie grondspeculatie voorkomen, zodat meer betaalbare woningen kan worden gebouwd. 

Initiatief bij gemeenten

De gemeenten moeten zelf aankloppen bij de provincie. Die honoreert een verzoek alleen als de gemeente de aankoop zelf financieel niet kan dragen. Daarbij moet het gaan om een locatie waar meer dan 250 woningen gebouwd kunnen worden en alleen als het ten minste gaat om twee derde betaalbare koopwoningen en sociale huurwoningen.

Het geld komt uit het budget anticiperende aankopen. Wel waarschuwt Vreugdenhil de Provinciale Staten dat er een hoger risico aan dit soort aankopen zit, al is grond relatief waardevast.

‘Om deze middelen van 4 miljoen euro daadwerkelijk in te kunnen zetten dekken we de bijkomende kosten en risicodekking (25 procent van het geïnvesteerd vermogen) van 1 miljoen euro vanuit de investeringsmiddelen voor deze periode van Wonen.'

Het uitvoeringsbudget en de risicodekking zijn niet bedoeld om eventuele onrendabele toppen van woningbouwprojecten op te vangen.

Ook denkt de provincie dat vennootschapsbelasting (vpb) een rol kan gaan spelen. ‘Hiervoor worden beheersmaatregelen getroffen, echter het risico van vpb-plicht is niet volledig te voorkomen’, aldus gedeputeerde Vreugdenhil in zijn brief. De provincie gaat daarom de grond niet bouw- en woonrijp maken en ook niet zelf bouwen, want dan gaat vpb zeker een rol spelen.

Revolverend fonds

Na de eerste project, wil GS meer grond aankopen voor woningbouw. Het gaat dan om vijf of meer projecten. Daarvoor wil GS een bedrag vrijmaken van 50 miljoen euro. Zodra de woningen zijn verkocht, krijgt de provincie het geld weer terug. De miljoenen worden dan in een nieuw aankoopproject gestoken.

Het nieuwe beleid kwam tot stand op verzoek van de Provinciale Staten. In een motie van SGP, Groenlinks, Volt, CDA, ChristenUnie, PvdA en BBB werd GS opgeroepen om het actieve grondbeleid uit te breiden naar aankopen voor woningen. Over het uitgebreide voorstel om structureel meer grond aan te kopen, praat Provinciale Staten rond de zomer.

In 2026 komen wij met een eerste tussentijdse evaluatie.