Sharon Dijksma, burgemeester Utrecht en voorzitter VNG 

‘Op basis van de uitkomsten van het overhedenoverleg en de inhoud van het regeerprogramma constateer ik dat de ambities van kabinet toenemen en tegelijkertijd de middelen om deze ambities te realiseren afnemen. Ik roep het kabinet op om niet alleen mooie woorden, maar ook concrete daden te leveren, zodat wij samen de uitdagingen kunnen aangaan.’  

VNG ziet gedeelde ambities over wonen met het kabinet. ‘Wij zien nog wel een kloof tussen die ambities en tekortschietende middelen van gemeenten. Om hier samen snel stappen naar voren te zetten, willen wij graag op korte termijn met het kabinet in gesprek.’ 

Peter Boelhouwer, hoogleraar woningmarkt aan de TU Delft 

‘Heel bepalend zou zijn hoeveel geld er beschikbaar is. Er is aangeven dat er een miljard per jaar zou zijn, maar dat ging ook naar andere potjes. We moeten even afwachten hoe hoeveel er overblijft.’ 

‘Maar goed de ambitie zijn we wel steeds heel hoog, Z oals de tweederde van de te bouwen woningen betaalbaar te maken voor lage of middeninkomens. Maar dat is te weinig om bijna 1 miljoen woningen te gaan bouwen’, aldus de hoogleraar tegen BNR Nieuwsradio. 

Hij zegt dat de meeste plannen al bekend waren en ziet weinig nieuws in het regeerprogramma. 

Coen van Rooyen, algemeen directeur bij WoningBouwersNL

‘Vandaag presenteerde het kabinet ambitieuze plannen om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen, met speciale aandacht voor betaalbaarheid en duurzaamheid. Voor WoningBouwersNL is dit een stap in de goede richting. De sector heeft lang gepleit voor meer betaalbare bouwgrond, snellere procedures en innovatie in de bouw.’

‘We zijn blij met onder andere de aangekondigde subsidies die met een stuk minder administratieve last moeten worden verleend. Ook de verlaging van de overdrachtsbelasting in sommige gevallen van 10,4 naar 8 procent is positief. De mogelijkheden om op gebiedsniveau naar betaalbaarheidsnormen te kijken is ook zeer welkom.’

‘De uitdagingen blijven groot, maar door samen te werken, kunnen we deze ambities waarmaken en bijdragen aan een betaalbare en duurzame toekomst voor iedereen.’

Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen 

'Schoon water in rivieren, sloten en beken is belangrijk voor mens en natuur, de drinkwatervoorziening, de landbouw en de economie. De kwaliteit van het water is nog niet voldoende. In de plannen die nu gepresenteerd zijn, ontbreken concrete maatregelen om dit probleem op te lossen. Ook het mestbeleid heeft invloed op de waterkwaliteit, dus het is belangrijk dat het kabinet daarin keuzes maakt’ 

‘Het weer in Nederland wordt steeds extremer; periodes van droogte en wateroverlast wisselen elkaar in rap tempo af. Tegelijkertijd worden we geconfronteerd met zeespiegelstijging, verzilting en bodemdaling. Om het hoofd te bieden aan deze uitdagingen zijn er ruimte, regels en regie nodig bij de ruimtelijke ordening en inrichting van ons land.’ 

Martin van Rijn, voorzitter Aedes

‘De minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening moet echt vaart maken met het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting. In deze wet moet worden vastgelegd dat 30 procent van alle nieuwbouw sociale huurwoningen zijn. En dat tweederde van de huizen voor lage- en middeninkomens bereikbaar moeten zijn.’

‘Verder is het cruciaal dat de wet regelt dat procedures en beroepsprocedures worden ingekort. Ook de doorzettingsmacht van provincies en Rijk is essentieel: die maakt dat deze afspraken afdwingbaar zijn en dus ook écht gerealiseerd worden. Het is van groot belang voor woningzoekenden dat deze wet per 1 januari 2025 in kan gaan.’

'Dit najaar vindt een herijking van de Nationale Prestatieafspraken (NPA) plaats waarbij goed gekeken moet worden naar de balans tussen betaalbaarheid van huren en de mogelijkheid voor corporaties om door te gaan met het verduurzamen van woningen en het bouwen van nieuwe sociale- en middenhuurwoningen. Voor Aedes is de samenhang tussen investeringen en huurbeleid, zoals eerder aangekondigd in het Hoofdlijnenakkoord, onverkort van belang.'

Aedes is positief over de toezegging dat structureel extra middelen (500 miljoen) voor de huurtoeslag in de plannen zijn opgenomen. De huurtoeslag wordt daarnaast verbeterd door deze lineair af te bouwen, valt te lezen in het regeerprogramma.

Rob Jetten, fractievoorzitter D66 

Het is heel goed dat het kabinet vele van de klimaatmaatregelen doorzet, maar de grote vraag is of ze kunnen doorzetten op landbouw en stikstof’, aldus Jetten bij de NOS. ‘Je leest in het regeerakkoord dat er nog ontzettend veel onderzoek moeten doen, omdat het nog vaag is hoe het kabinet maatregelen wil uitvoeren. 

Het kabinet is vooral duidelijk op het gebied van asiel en migratie, zegt Jetten, maar de vraag voor hem is of die maatregelen gaat werken en of overlast uiteindelijk naar beneden gaat. Hij wil de komende weken vooral oppositie voeren op het gebied van onderwijs. 

Jimmy Dijk, fractievoorzitter SP

‘Het is heel goed in wonen, in volkshuisvesting, maar ook als je naar die paragraaf kijkt, is het geen antwoord daarop. Er wordt een top georganiseerd en weer is het grote probleem van de woningmarkt, de markt.’

'Volkshuisvesting betekent zeggenschap over onze woningbouw en er ook voor zorgt dat we zelf woningen gaan bouwen. Dat moeten of overheid of woningbouwcorporaties gaan doen, zodat we er echt regie op hebben en er ook echt wordt gebouwd. Dan is 2,5 miljard euro voor woningbouw echt vele te weinig.

Roel van Dijk, directeur Stichting Steenbreek 

‘Het is nog lastig om conclusies te trekken over het regeerprogramma, aangezien er op dit moment weinig concrete informatie beschikbaar is. Wat mij opvalt, is het gebrek aan aandacht voor groen in de stad. Als we serieus willen bijdragen aan oplossingen voor de uitdagingen van klimaatverandering, zoals hittegolven, wateroverlast en droogte, kunnen we simpelweg niet om een groene omgeving heen.’ 

‘We weten, en veel gemeenten handelen hier al naar, dat groen een zeer effectieve bijdrage levert aan het aanpakken van deze problemen. Daarom put ik meer hoop uit de aanpak van gemeenten dan uit de maatregelen die in het regeerakkoord worden genoemd.’ 

‘Wat ook opvalt, is dat het regeerprogramma de biodiversiteitscrisis grotendeels negeert. Vanuit Steenbreek kan ik zeggen dat dit juist de urgentie vergroot om samen met ons netwerk door te gaan met het vergroenen van Nederland. Willen we gezonde, veilige en prettige woonomgevingen creëren, dan is een groene omgeving essentieel.’ 

Kavish Partiman, directeur Public Affairs van Vastgoed Belang 

‘Het kabinet wil stappen zetten, maar door vast te houden aan contraproductief beleid en ongunstige fiscale regels die door eerdere kabinetten zijn ingevoerd, worden juist de beleggers ontmoedigd die een cruciale rol spelen in het beschikbaar houden van bestaande woningen.’ 

‘Juist in het herbestemmen van bestaande gebouwen ligt een mogelijkheid om het woningaanbod te vergroten zonder extra bouw. Deze maatregel had een krachtig signaal kunnen zijn dat de overheid particuliere beleggers wil ondersteunen bij het efficiënter benutten van bestaande panden.’ 

‘In plaats van extra lasten en belemmeringen, moeten beleggers gestimuleerd worden om te blijven investeren in de bestaande huurvoorraad. Minder regels, meer flexibiliteit, en een beter fiscaal klimaat zijn essentieel om de woon voorraad op peil te houden. Als dat niet gebeurt is verdere krimp van de al veel te krappe voorraad onvermijdelijk.’ 

College van Gedeputeerde Staten, provincie Noord-Holland

De provincie is blij met de inzet van dit kabinet voor wonen, mobiliteit en ondernemers, maar heeft grote zorgen over het gebrek aan duidelijkheid en budget op het gebied van natuur en water. ‘Plannen die in verschillende gebieden met partners hierover zijn gemaakt, kunnen daardoor niet worden uitgevoerd. De kabinetsdoelen zijn hierdoor niet haalbaar.’

‘We zijn blij dat het Rijk vol inzet op het snel terugdringen van het woningtekort. We zien in het regeerprogramma veel punten terug die ook voor ons belangrijk zijn. Als provincie willen we met partners zoveel mogelijk woningen bouwen. Het is essentieel dat het Rijk ons hierbij helpt en in dit regeerprogramma worden hiervoor goede stappen gezet. We zien uit naar de verdere uitwerking en invulling hiervan. Om te beginnen op de in het regeerprogramma aangekondigde Woontop, maar natuurlijk ook via onze woondeals.’

College van Gedeputeerde Staten, provincie Limburg

‘De voorgenomen plannen van de regering bevatten aanknopingspunten om in onze regio stappen te kunnen maken met grote thema’s als de verduurzaming van de industrie en de ontwikkeling van het landelijk gebied waarin de agrarische sector toekomst heeft.’

‘De oproep van provincie Limburg om te komen tot maatwerk voor verduurzaming van het gehele chemiecluster Chemelot is door het kabinet overgenomen. De provincie Limburg is blij dat het kabinet in dat kader investeert in de tijdige uitrol van de Delta Rhein Corridor en noodzakelijke verzwaring van het elektriciteitsnet’

‘Over de volle breedte geldt: het is zaak dat het niet bij plannen blijft, maar er daadwerkelijk meer huizen kunnen worden gebouwd, voldoende betaalbare energie beschikbaar is, het zorgaanbod op niveau blijft, en middelen en maatregelen voor cultuur eerlijk over regio’s worden verspreid.’

Cees-Jan Pen, lector Fontys Hogeschool, lid adviesraad Stichting Kennisalliantie Bedrijventerreinen Nederland (SKBN)

‘Het kabinet zet ruimte voor werken en beter, duurzamer en intensiever benutten bedrijventerreinen stevig op de agenda. Het lijkt erop dat het grote belang van bedrijventerreinen met hogere milieucategorieën voor de circulaire transitie wordt erkend.'

‘Top dat het belang van het behoud van deze zogenaamde HMC (hoge milieucategorie terreinen) echt aandacht krijgt. Zo voorkomen we dat de circulaire transitie in ruimtelijke zin niet vastloopt, al blijft het vreemd dat er zo weinig over circulaire economie wordt gezegd. Ook voor dit kabinet is de ruimtelijke impact van circulaire transitie een onontgonnen gebied.’

‘Het is een enorme gemiste kans dat niets wordt gedaan met het Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) advies over toekomstbestendige bedrijventerreinen en de noodzaak stevige stappen te zetten de te veel voorkomende knullige organisatie en samenwerkingsgraad op bedrijventerreinen - liefst dwingend- te verhogen.’

‘Hoopgevend is wel dat het ruimtelijk-economisch beleid en daaraan gekoppelde keuzes een echte plek gaan krijgen in de Nota Ruimte van Mona Keijzer. Er wordt terecht een link gelegd tussen het debat over arbeidsmigratie en de noodzaak ruimtelijk-economische keuzes te maken rond nieuwe bedrijvigheid. Het akkoord komt best aardig in de buurt van ruwe duiding over ruimtelijk economisch beleid onder Wilders 1 op Stadszaken.’

‘Opmerkelijk is dat na alle ruimte voor werken-aandacht geen nadrukkelijke link wordt gelegd met de groene groei agenda van Sophie Hermans.'