‘Steeds meer mensen willen wonen, werken en recreëren in onze gemeente. Dit vangen we op door de stad verder te verstedelijken en het contrast met het ommeland te behouden. Verstedelijking vraagt om goede plannen en hoger bouwen kan een manier zijn om dat te bereiken’, zegt wethouder Rik van Niejenhuis. 

In het voorwoord schrijven de bestuurders dat hoogbouw zelden een strategisch stedenbouwkundig instrument is. ‘Tegenwoordig markeren hoge gebouwen doorgaans vooral zichzelf, terwijl ze maar incidenteel de moeite van het accentueren waard zijn.’ 

Bovendien is hoger bouwen boven de 70 meter vaak een kostbare aangelegenheid, onder meer door veiligheidseisen, aldus de opstellers van het handboek. 

Daarom wil de stad niet per se inzetten op hoogbouw om te verdichten. Lagere, maar compacte en gemengde milieus zijn ook een optie, aldus de stad. Ook hieraan geeft het nieuwe handboek uitgebreid aandacht.  

Het gaat volgens de bestuurders om de samenhang tussen de hoogte, de plek en het programma. ‘Hoogbouw kan een oplossing zijn voor het ruimtegebrek, maar alleen als het goed wordt uitgevoerd’, zegt wethouder Marjan van der Meer van ruimtelijke ordening.  

Duurzaamheid en biodiversiteit 

Het handboek geeft een indicatie van locaties waar hoogbouw misschien mogelijk is, maar is vooral bedoeld als leidraad voor ontwikkelaars. Daarbij gaat Groningen uit van drie richtlijnen:  

  1. Hoogbouw is stedebouw 
    ‘Als er een noodzaak is tot hoger bouwen, moet de hoogbouw in principe een verrijking zijn van stedelijke milieus, gebouwtypen en woonvormen.’ 
     
  2. Hoogbouw komt voort uit de stad 
    ‘Hoogbouw komt voort uit de stadsplattegrond en is deze met de stedelijke context verweven.’ Zo moeten de plinten toegankelijk zijn en moet het gebouw passen in de omgeving.
     
  3. Hoogbouw is hoogwaardig 
    ‘In hoogbouwmilieus stellen we, als dat nodig is, extra beeldkwaliteitsplannen op.’ Materiaalgebruik en detaillering zijn hoogwaardig, duurzaam en afgestemd op de maat en schaal van het bouwwerk. 

Zo komen alleen ontwerpen voor een duurzaam gebouw in aanmerking voor een positief besluit.  

Daarnaast wordt gelet op de integratie van groene ruimtes en het bevorderen van biodiversiteit. ‘Onze stad heeft een rijke natuurlijke omgeving, en het is cruciaal dat nieuwe ontwikkelingen deze kwaliteit behouden en versterken’, zegt Van der Meer. 

Het handboek hoogbouw geeft ook handvatten voor esthetiek en de impact op de bestaande stedelijke omgeving. ‘We willen geen losstaande torens die als vreemde objecten in de stad staan’, zegt stedenbouwkundige Jan de Jong. ‘Het gaat om het creëren van een harmonieuze en samenhangende skyline.’ 

Projectontwikkelaars zullen met hoogbouwplannen ook rekening moeten houden met participatie en leefbaarheid, staat in het handboek. Flats moeten worden omgeven door voorzieningen zoals parken, speelplaatsen en gemeenschappelijke ruimtes die toegankelijk zijn voor alle inwoners.  

Handboek is visie 

Het handboek geeft een visie weer, volgens de bestuurders, maar er is nog veel mogelijk. ‘We willen niet alles dichttimmeren met regels’, legt Van der Meer uit. ‘Het gaat erom dat we een visie hebben die richting geeft, maar ook ruimte laat voor nieuwe ideeën en oplossingen.’ 

‘We willen dat onze stad niet alleen groeit in hoogte, maar ook in leefbaarheid’, benadrukt hij. 

Met de publicatie van het "Handboek Hoger Bouwen" hoopt Groningen een voorbeeld te vormen voor andere gemeenten die worstelen met verdichting en hoogbouw.