Om achter de hoogte van de leges te komen, deden WoningBouwersNL en Vereniging Eigen Huis (VEH) een steekproef onder veertig gemeenten. Daarvan reageerden er 21. Die lieten zien dat veel gemeenten er een eigen beleid op nahouden.

De organisaties noemen dat opmerkelijk, want de invoering van de nieuwe Omgevingswet op 1 januari zou volgens demissionair minister Hugo de Jonge moeten resulteren in gemiddeld 30 procent lagere bouwleges.

Dat zou mogelijk zijn door het schrappen van de toezichthoudende taak van gemeenten tijdens de bouw van woningen. Door de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb), die is gekoppeld aan de Omgevingswet, wordt de controle op de kwaliteit tijdens de bouw van nieuwe woningen door onafhankelijke deskundigen gedaan.

Deze kosten komen boven op de gemeentelijke bouwleges, maar per saldo zouden nieuwbouwwoningen hierdoor volgens De Jonge niet duurder worden. Minder werk vertaalt zich in lagere kosten, zo luidde de opdracht van de minister aan gemeenten.

Appartementencomplexen vallen nog niet onder de Wkb. Bij de bouw van deze categorie woningen voeren gemeenten nog steeds de controle- en toezichttaken uit. Toch zijn ook hier grote tariefwijzigingen ten opzichte van vorig jaar zichtbaar.

‘Onbegrijpelijke verschillen in bouwleges’

In 16 van de 21 gemeenten die reageerden, daalden de bouwleges inderdaad, stellen de organisaties. In vier gemeenten gingen de leges omhoog. Eén gemeente wijzigde de tarieven niet.

Dit beeld wordt echter vertekend door enkele extreme uitschieters, zowel naar boven als naar beneden. ‘Soms wekken deze enorme verschillen de indruk dat de bouwleges “met een natte vinger” zijn vastgesteld,’ zegt directeur Cindy Kremer van VEH.

Deze zomer wordt het onderzoek naar de bouwleges voortgezet onder alle gemeenten. Met de private kwaliteitscontrole is overigens nog nauwelijks ervaring; het aantal nieuwe bouwprojecten waarvoor dit jaar een vergunning is aangevraagd, is gering en de bouw moet in veel gevallen nog worden opgestart, aldus WoningBouwersNL en VEH.

Type woningVrijstaande
woning
 Daling/StijgingEengezins
woning (*)
 
Gemeente20232024%20232024
Alkmaar€ 4.777 € 5.702 19,40%€ 4.508 € 5.437 
Amersfoort€ 5.300 € 4.045 -23,70%€ 4.418 € 3.371 
Berg en Dal€ 5.130 € 3.553 -30,70%€ 3.849 € 2.647 
Dalfsen€ 5.874 € 2.214 -62,30%€ 3.880 € 2.347 
De Ronde Venen€ 7.992 € 6.816 -14,70%€ 6.482 € 5.518 
Den Haag€ 2.033 € 3.724 83,20%€ 4.433 € 3.194 
Drimmelen€ 4.844 € 2.931 -39,50%€ 3.753 € 2.179 
Ede€ 6.498 € 4.917 -24,30%€ 4.152 € 3.792 
Enkhuizen€ 3.800 € 4.370 15,00%€ 3.130 € 3.749 
Groningen€ 9.010 € 3.671 -59,30%€ 6.736 € 2.745 
IJsselstein€ 5.643 € 8.597 52,30%€ 4.841 € 6.077 
Landsmeer€ 7.518 € 6.203 -17,50%€ 5.799 € 5.207 
Leeuwarden€ 6.213 € 4.940 -20,50%€ 5.393 € 3.942 
Maastricht€ 7.872 € 3.000 -61,90%€ 6.113 € 2.146 
NordEast Fryslan€ 5.757 € 567 -90,20%€ 2.965 € 56 
Oude IJsselstreek€ 4.560 € 3.420 -25,00%€ 2.895 € 2.171 
Rotterdam€ 3.467 € 2.038 -41,20%€ 3.242 € 1.460 
Tilburg€ 5.122 € 4.142 -19,10%€ 3.946 € 3.098 
Wormerland€ 13.300 € 13.300 0,00%€ 8.965 € 8.965 
Zaltbommel€ 10.488 € 10.220 -2,60%€ 2.696 € 4.141 
Zoetermeer€ 4.750 € 1.000 -78,90%€ 4.075 € 1.000