Een gemeenschappelijke regeling (GR) is een samenwerkingsverband tussen meerdere overheden, meestal tussen gemeenten. De GR krijgt geld van de deelnemende overheden om bepaalde taken uit te voeren. De belangrijkste samenwerkingen zijn sociale werkplaatsen (WSW), stadsregio’s, veiligheidsregio’s, de gemeentelijke gezondheidsdiensten (GGD) en intergemeentelijke sociale diensten (ISD, verantwoordelijk voor onder andere de bijstandsverlening).
Meer samenwerking op veiligheid en bestuur
Lokale overheden zijn meer gaan samenwerken in veiligheidsregio’s, die alle de organisatievorm van een GR hebben. In 2013 is de Wet veiligheidsregio’s veranderd, waarbij gemeenten vanaf dat moment taken op het gebied van ambulancevervoer en brandweer hebben overgedragen aan de 25 veiligheidsregio’s. In 2015 bedroegen de uitgaven van de veiligheidsregio’s 1,5 miljard euro, in 2010 was dit 0,9 miljard euro. Hieronder vallen bijvoorbeeld uitgaven van de brandweer, zoals aankoop en onderhoud van brandweerauto’s.
Ambtelijke samenwerking
Een andere vorm van samenwerking is de ambtelijke samenwerking. In een ambtelijke samenwerking willen (vooral kleinere) gemeenten efficiënter werken door de ambtenaren samen te brengen in één organisatie. Hiermee beoogt men de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren en het ambtelijk apparaat efficiënter in te richten. In 2010 was er geen sprake van uitgaven van ambtelijke samenwerkingen. In 2015 waren er 18 ambtelijke samenwerkingen waarin 54 gemeenten samenwerkten, goed voor 0,5 miljard euro aan uitgaven.
De metropoolregio is als gemeenschappelijke regeling teruggekomen en houdt zich bezig met verkeer en vervoer, zoals de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag. De Stadsregio Amsterdam is niet opgeheven en vervult nog steeds taken op het gebied van verkeer en vervoer. In 2010 werd 1,3 miljard euro uitgegeven door de stadsregio’s, in 2015 0,6 miljard euro. Voor een aanzienlijk deel gaat de samenwerking tussen gemeenten over de sociale werkvoorziening en intergemeentelijke sociale diensten. In 2015 werd hier via GRs 3,7 miljard euro aan uitgegeven, vergelijkbaar met 2010.
