Het gaat om 204 bouwprojecten die niet voldoen aan de GGD-richtlijn Luchtkwaliteit en Gezondheid. Toch hebben gemeenten deze plannen goedkeuring gegeven. Sommigen zijn al gebouwd, benadrukken de onderzoekers.

Met een gemiddeld huishouden van 2.1 personen betekent dit dat zo'n 80.000 mensen te dicht bij een drukke weg gaan wonen. Omdat er nog meer woningen bij snelwegen worden gepland, is de verwachting dat dit aantal verder zal toenemen.

Gemeente Zoetermeer scoort volgens het onderzoek het slechtst en zet naar verhouding de meeste woningen te dicht naast een weg. Ook Huizen, Oegstgeest en Stichtse Vecht staan relatief hoog. In absolute cijfers bouwen Amsterdam en Den Haag de meeste huizen te dicht langs wegen.

Eerder (sociale) huur  

Voor dit onderzoek analyseerde Investico samen met o.a. Trouw, De Groene Amsterdammer en EenVandaag duizenden woningbouwplannen, verkregen via Cobouw. De plannen omvatten ongeveer 400.000 nieuwe huizen.

De meeste woningen die te dicht bij een weg komen te staan zijn huurwoningen, blijkt uit de analyse. Twee derde zijn sociale huurwoningen of huurhuizen in het middensegment en de vrije sector. Eerder wees de UvA al op de luchtkwaliteitsverschillen tussen huur en koop in Amsterdam.

Ook binnen gemengde projecten lijkt sociale huur het dichtst bij de weg te verschijnen, hoewel dit bij veel projecten niet altijd valt af te leiden.

Zo verschijnen in Almere slechts 224 van de ruim 9000 nieuwe woningen te dicht naast een drukke weg, maar dat zijn wel allemaal sociale huurwoningen. In Nijmegen, Amsterdam en Amersfoort verschijnen sociale huurwoningen aan de wegzijde, maar koop en andere huur verderop.

‘Er is nu eenmaal een prijsprikkel in dit systeem', verklaart Edwin Buitelaar, hoogleraar grond- en vastgoedontwikkeling aan de Universiteit Utrecht, aan Investico. ‘Op de prijs van sociale huur en vrije sector huurwoningen heeft de locatie minder invloed dan op koopwoningen.’

Bij de woningen die te dicht bij wegen staan, gaat het in sommige gevallen ook om zorgappartementen voor ouderen. Dit is een risicogroep die extra last heeft van vervuilde lucht.

Het advies van de GGD is om bij nieuwbouw minimaal 150 meter afstand te houden van een snelweg, minimaal 50 meter afstand van een drukke buitenstedelijke weg en 25 meter van een drukke binnenstedelijke weg.

Als huizen toch dichterbij worden gebouwd zorgen fijnstof en stikstofdioxide tot een verhoogd risico voor de volksgezondheid. Gevolgen zijn luchtwegklachten zoals astma. Ook stijgt het risico op longkanker, hart- en vaatziekten en diabetes.

Bouwnormen leidend 

Door de bouwopgave lijken gemeenten en marktpartijen toch graag te bouwen langs drukke wegen. Voordelig hier is de nabije infrastructuur en bedrijvigheid. Waarschuwingen van de GGD over de luchtkwaliteit worden niet altijd opgevolgd, benadrukt GGD-adviseur Marieke Dijkema aan Investico. Veel gemeenten wijzen naar de bouwnormen.

Onderzoeksbureau Colliers sprak onlangs juist van een grote bouwpotentie lang snelwegen. Door op achttien locaties oude kantoren te transformeren komt ruimte vrij voor 60.000 woningen. Nieuwbouw en verdichten maken nog meer woningen mogelijk. Op tien locaties zijn al transformatieplannen.

Bijvoorbeeld in Amstelveen in een oud KPMG-gebouw langs de A9, en in Leiden, waar drie nieuwe woontorens verschenen langs de A4. Een bijkomend voordeel van transformatie is dat er weinig nieuwe auto-infrastructuur nodig is of grote aanpassingen aan het elektriciteitsnet.