Wat is ESG? Bedrijven kunnen via een ESG-rapportage laten zien hoe ze presteren op het gebied van milieu (Environmental), maatschappij (Social) en Governance: wat doet een organisatie om een goede rentmeester te zijn voor het milieu? En om levens te verbeteren? En om corruptie te voorkomen en duurzaamheid van haar investeringen in de toekomst te borgen?
Prima om hierover te rapporteren en er dan ook op te sturen, zou je denken. Toch zijn er bedenkingen.
Ten eerste het geopolitieke sentiment. Europa kent de meest uitgebreide ESG-regelgeving. Terwijl wij in Europa de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) invoeren, waait er aan de andere kant van de oceaan een heel andere wind.
Amerikaanse investeerders praten onder invloed van de Trumpisten al niet meer over ESG. Sterker, misschien wordt het wel verboden, want sturen op ESG zou ten koste gaan van ’shareholders value’ en dat is heilig.
ESG is dus lastig voor internationaal opererende investeerders.
ESG is dus lastig voor internationaal opererende investeerders. Ze vallen dan liever terug op de wat mystificerende term ‘sustainability’. Want het is niet zo dat deze vastgoedeigenaren zich niet realiseren dat ze aan de lat staan voor de verduurzaming van hun gebouwen.
Slagen hierin worden het best gecombineerd met groot onderhoud en de daarmee gepaard gaande herinvesteringsbeslissing. Blijkbaar doet verduurzamen dus wel degelijk iets met de ‘shareholders value’, maar dat perspectief is voorbehouden aan de meer langetermijnspelers. Niet die van ‘standje Trump’.
Ten tweede missen private partijen concrete en eenduidige normen en meetmethoden om de ESG-prestaties te beoordelen en erop te sturen. Een panellist opperde om een heldere CO2-norm op te nemen in de beoordeling van investeringsprojecten ter aanvulling op de nu gebruikelijke eisen in termen van tijd en geld, oftewel het financieel rendement.
Zo’n concrete en eenduidige norm en meetmethode ontbreekt echter.
Aantonen binnen de Parijs-grens van 1,5 C? opwarming te blijven, is nog niet zo simpel. EU-regelgeving stapt voor 2030 over van energiebesparing naar emissiereductie. Dat is logisch want het gaat bij uitstoot niet alleen om energie, maar ook om bouwmaterialen.
Het wordt er alleen niet makkelijker op. Want hoe bepaal je de ‘embedded carbon’? En welk budget aan CO2 hebben we eigenlijk nog te besteden? En over welke tijdspanne meten we? En waar ligt dan de verantwoordelijkheid van de eigenaar, de producent en de gebruiker?
Het samen leren gaat gebeuren in de nieuwe Klimaat Academie Rotterdam. Praktijkgericht onderzoek avant-la-lettre.
Vragen waar ze in Rotterdam samen uit proberen te komen met het plan van aanpak Duurzaam Doorbouwen. Ontwikkelaars actief in de havenstad gaan samen met de gemeente uitvinden hoe ‘Paris-proof’ te bouwen met voorbeeldprojecten en het delen van ervaringen en vergelijken van prestaties. Het samen leren gaat gebeuren in de nieuwe Klimaat Academie Rotterdam. Praktijkgericht onderzoek avant-la-lettre.
Als de E en G van ESG nu dus vooral gaan over CO2-reductie en hoe daarover eenduidige regels op te stellen, waar is de S dan gebleven? Brengen we ESG zo niet terug tot simpelweg CO2-besparing? De markt ziet de S vooral in de toevoeging van sociale en betaalbare woningen. Ook getuige het Dutch Social Impact Real Estate Partnership via welke pensioenfondsen ABP en bpfBOUW samen met vastgoedinvesteerder Bouwinvest 400 miljoen euro steken in betaalbare (zorg)woningen in Nederland.
Maar er is toch wel meer aan Sociaal te doen? Wat denk je van betaalbare ruimte voor werk in de stad? Of voorzieningen voor de sociaal-fysieke infrastructuur? Tijdens het congres heb ik hier weinig over gehoord. Of het moet de inspirerende presentatie van de Noorse architect Kjetil Traedal Thorsen zijn.
Architect Thorsen duidde de benodigde transitie als ‘van Form Follows Function naar Form Follows Environment’.
De Founding Partner van de internationale architectuurfirma Snøhetta liet veel projecten zien waarvan het exterieur publiek toegankelijk is, zoals het indrukwekkende Operahuis in Oslo met openbaar dak. De plaatjes laten zien dat er goed gebruikgemaakt wordt van deze openbare ruimte direct aan het Oslofjord, tot er vanaf snowboarden in de winter aan toe.
Het volgende Europese congres van ULI gaat geheel over de carbontransitie onder de noemer C-Change. Bij dit initiatief, gestart in 2021, sluiten nu zeven prominente internationale vastgoedbranche-organisaties aan om te onderzoeken hoe het beprijzen van CO2 kan bijdragen aan emissiereductie. Dat is heel mooi, maar CO2-reductie is geen vervanging voor ESG-doelen. Architect Thorsen duidde de benodigde transitie als ‘van Form Follows Function naar Form Follows Environment’.
Als we dat laatste dan wat breed willen blijven interpreteren, dan krijgen we vast de verandering die we graag willen zien.
