La dolce vita is niet voor niets uitgevonden in Italië, waar je met weinig geld kon overleven. Maar ook in Italië tel je niet meer mee zonder een hippe spijkerbroek, helaas. Dus deze nieuwe hype gaat om een andere vraag, om meer dan een dolce vita.

Financiële herverdelingsprocessen hebben generaties verwende burgers opgeleverd en ons wensenniveau zodanig opgeschroefd dat er nauwelijks grenzen lijken te zijn aan onze demands naar schaal, inhoud en tijd. Als ik iets wil, moet het nu gebeuren. Dit proces lijkt op lokaal en individueel niveau vanzelfsprekend, modern en eigentijds zonder enig nadeel. Maar niets is minder waar.

Ze investeren in fysieke flagstores in stedelijke gebieden om het gat te dichten

Deze on demand processen vereisen ingrijpende transities in bedrijfs- en productieprocessen. Ze hebben door de vereiste (product)variatie en (lever)tijd geleid tot marginale winstmarges, tot perverse arbeidsomstandigheden in onder andere de retail en aantasting van de inhoudelijke kwaliteit van producten van bijvoorbeeld de service- en kennisindustrie. Grote on demand bedrijven als Amazon en Zalando maken mede door de schaal waarop ze moeten opereren niet de verwachte winsten. Ze investeren daarom in fysieke flagstores in stedelijke gebieden om het gat te dichten. Kennelijk dekt het on demand systeem niet de maatschappelijke vraag, dus waar wringt de schoen?

Uiteindelijk gaat het altijd over de kwaliteit en beschikbaarheid van producten en service en om een relevante context, gerelateerd aan een fysiek-ruimtelijke plek of sociaal-maatschappelijk thema. Het gaat al lang niet meer over kennisinformatie, want ICT en globalisering van informatie via Wikipedia en vele andere zoek- en kennisplatforms ontsluiten elke minuut miljarden items aan kennis on demand. Kennis is daardoor feitelijk software geworden. De essentie die overblijft, is de expertise en die is niet per se on demand.

Ik verwacht een lagere on demand vraag in vitale stedelijke gebieden met een hoogwaardig publiek domein

Betalen voor meer kwaliteit on demand lost de genoemde nadelen niet op. De directe levering van een dure spijkerbroek levert dan wel een smaakvol ensemble op; er is meer voor nodig om kwaliteit te genereren. Die kwaliteit vereist een ander tijdspad, een andere place to be en een wissel op de fysieke kwaliteiten daarvan in steden, vanuit de persoonlijke beleving en persoonlijke waarden van de gebruikers.

Ik verwacht een lagere on demand vraag in vitale stedelijke gebieden met een hoogwaardig publiek domein. Daarmee wordt de tweedeling in onze samenleving opnieuw manifest en een betere herverdeling van geld en welvaart urgent en noodzakelijk. Op dit moment is on demand kennis goedkoop, expertise daarentegen exclusief en duur. Het is slechts beschikbaar voor mensen met geld. On demand moet zichzelf daarom opnieuw uitvinden, zich bezinnen op inhoud en kwaliteit van expertise en niet klakkeloos de factor tijd dominant verklaren ten koste daarvan.

De noodzaak voor duurzaam leven en werken vraagt een andere meer lokale benadering van productie, service en ICT. On demand systemen zouden dát als toegevoegde waarde in hun businessmodel moeten zien. Onze samenleving verandert ingrijpend en vereist andere vormen van participatie en sociale harmonie voor een duurzame vitale maatschappelijke kwaliteit die voor iedereen toegankelijk is. Er zijn reeds vele (non)profit on demand platformen actief op lokaal niveau die hieraan een bijdrage leveren.