In mijn zoektocht werd ik geraakt door de uitspraak: “senioren zijn de directeuren van het leven”. En zo kan je er ook naar kijken! Senioren hebben levenservaring en dragen nog steeds heel veel bij aan de samenleving. En het is aan ons om ze een volwaardige plek te geven.
Bij de senioren om mij heen zie ik nog steeds een enorme levenslust en de drang om dingen te ondernemen. Mijn moeder van 73 is vorige maand samen met een vriendin, haar rollator en een rolkoffer met de trein naar Bologna geweest. Mijn schoonouders hebben de afgelopen jaren hun zeilboot verruild voor een camper en gaan daarmee op avontuur. Een ander familielid is na zijn zeventigste verhuist van Zeeuws-Vlaanderen naar Rotterdam en zoekt het avontuur dichterbij. Hij bezoekt op zijn fiets alle festivals, bouwputten en zangkoren van de stad. Zelfs zijn ambitie om met een koor onderdeel te zijn van een professionele voorstelling is gelukt.
Dit maakt mij duidelijk dat er in de tweede helft van mijn leven nog genoeg te ontdekken is. En dat zie ik ook in mijn professionele leven. De senioren van Nederland zijn heel divers en besteden deze fase van hun leven heel verschillend. Ik schreef hier al eens een whitepaper over: het nieuwe grijs is kleurrijker dan ooit.
Dit betekent dan ook dat we al onze creativiteit moeten gaan inzetten om alsnog een inhaalslag te gaan maken in de realisatie van woningen voor senioren, zodat we het tij kunnen gaan keren en het nieuws van afgelopen week kunnen gaan logenstraffen: ook nieuwbouw van seniorenwoningen blijft mijlenver achter bij doel.
En dat begint met het benutten van alle potentie die senioren voor de samenleving en meer specifiek dit vraagstuk te bieden hebben. En dat begint met het meer aandacht hebben voor de rol die senioren als vrijwilliger kunnen en willen spelen in onze samenleving. Een aanzienlijk deel van de senioren doet dat al. Het verenigingsleven draait voor aanzienlijk deel op senioren. De volleybalvereniging van mijn dochters kan niet zonder de gepensioneerde vrijwilligers in het bestuur en het trainers- en coachteam.
Tegelijkertijd denk ik dat we door drempels te verlagen en door rekening te houden met de kwaliteiten en beperkingen van senioren er nog meer plekken te vinden zijn waar senioren en andere groepen in de samenleving elkaar kunnen vinden. Zo zorgen we er met elkaar voor dat meer senioren onderdeel van de samenleving zijn en zich nuttig voelen.
Vanuit diverse onderzoeken, maar ook op basis van verschillende interviews die ik met senioren heb mogen doen, is voor mij duidelijk dat senioren ook een essentiële rol vervullen in het verlenen van mantelzorg. Dat is gedeeltelijk bij familie en vrienden, maar vaak genoeg ook als vrijwilliger in een verpleeghuis of dagbesteding.
Ook hierbij is het de moeite waard om in gesprek te gaan met de doelgroep om te kijken of er nog drempels kunnen worden weggenomen en faciliteiten kunnen worden gecreëerd om de drempel te verlagen. Hier ligt namelijk een enorm potentieel om het welzijn van senioren te verhogen.
Het ondersteunen met faciliteiten kan zitten in het beschikbaar stellen van hulpmiddelen zoals een elektrische fiets met plek voor een rolstoel om samen op pad te gaan. En ook in technologie en ondersteuning zoals Mylivy die biedt (zie ook webinar over levensloopbestendig wonen van Stadszaken en MarketResponse) waarbij een combinatie van nieuwe technologie in de vorm van een app in combinatie met community management ervoor zorgen dat senioren meer contact met elkaar hebben en beter weten hoe ze elkaar kunnen helpen.
Daarmee wordt het ontstaan van een hechte gemeenschap ondersteund. Recent onderzoek laat zien dat er ook onder senioren genoeg geloof is in zorg op afstand en innovaties in het contact met zorg en welzijnsorganisaties.
Het werken aan een hechte gemeenschap voor senioren staat ook centraal in het concept van Knarrenhof. Deze beweging laat zien dat senioren heel graag het heft in eigen hand willen nemen om met elkaar woonplekken te organiseren waar hun woonwensen en behoeften worden ingevuld. Deze vorm van collectief ontwikkelen krijgt steeds meer draagvlak en aanhangers.
De grootste uitdaging is wederom dat het in onze huidige systemen voor woningbouw vaak lastig blijkt om geschikte locaties aan te wijzen. Ook daar kunnen we als samenleving meer doen om senioren op een positieve manier te faciliteren. Dat komt ten goede aan de gehele samenleving.
Ook het inrichten van onze steden om senioren te stimuleren te blijven bewegen en onderdeel te zijn van de samenleving helpt bij het ondersteunen van deze beweging. Zorg voor looproutes met voldoende bankjes om onderweg uit te rusten. Zorg voor veilige fietsroutes om de wereld van senioren zo groot als mogelijk te maken. Zorg voor voldoende formele en informele ontmoetingsplekken. Zorg voor een goede toegankelijkheid van publieke gebouwen. Dit zijn maatregelen waar niemand slechter van wordt. Dus neem ze gewoon.
Laten we onze senioren meer gaan zien als de reusachtige eiken die het ecosysteem van het bos beschermen met hun machtige bladerendek en diepverbonden wortels in plaats van als dor hout dat gekapt moet worden. Daar wordt Nederland nog mooier van.
