Bij het doorgronden van Stockholm als smart city zijn er veel aspecten om rekening mee te houden. Elk onderzoek, elk rapport en elk artikel focust op een andere factor die Stockholm bijzonder maakt. In essentie zijn alle initiatieven die Stockholm hebben gemaakt tot wat het nu is terug te leiden tot vier kernthema's: mobiliteit, ruimte, netwerk en vooral duurzaamheid.

Netwerk: 'Green IT'

In 1994 begon het bedrijf Stokab met het aanleggen van een netwerk van optische vezels. Op dit moment is dat netwerk uitgebreid tot ongeveer 1,2 miljoen km aan vezels. Dit biedt ieder bedrijf en ieder huishouden in de stad toegang tot het netwerk van ICT-voorzieningen. Met behulp van dit netwerk probeert Stockholm haar ecologische voetafdruk te verkleinen. Het geheel aan maatregelen hiervoor noemen ze 'Green IT'.

Door middel van het uitgebreide, moderne ICT-netwerk wordt in de eerste instantie al een stuk minder energie verbruikt. Daarnaast biedt het de kans om fysieke vergaderingen te vervangen door digitale vergaderingen, waardoor er minder gereisd wordt en het milieu dus minder wordt belast. Mocht een Stockholmer dan toch de auto pakken, dan wordt het verkeer zo nauwlettend in de gaten gehouden dat routes buitengewoon snel worden geoptimaliseerd door files te vermijden. Het uitgebreide netwerk wordt ook gebruikt om het energieverbruik te controleren. Door meters te installeren, kan het verbruik van warmte, water, energie, elektriciteit en licht gemonitord worden. De burger krijgt zo inzicht in zijn of haar verbruik en wordt aangespoord om zuiniger te leven. 

Door de hele stad zijn parken te vinden, als groene oases midden in de drukte van een welvarende metropool

Stockholm is een 'groenblauwe stad'. Door de hele stad zijn parken te vinden, als groene oases midden in de drukte van een welvarende metropool. De parken bieden niet alleen een welkome plek om je even terug te trekken uit de drukte, ze zorgen ook voor een vermindering van lawaai en luchtfiltering. Nabijheid tot de natuur is bovendien goed voor de fysieke en mentale gezondheid van de omwoners.

De parken geven ook plek aan een grote biodiversiteit. Maar niet alleen de parken bieden ruimte voor de natuur; de oppervlakte van Stockholm bestaat voor 10 procent uit water. De twee grote en twaalf kleine meren zijn geschikt voor verschillende recreatieve activiteiten, zoals zwemmen en varen. Het water is zo schoon dat je er zelfs kunt vissen. Het drinkwater van zo'n 1 miljoen inwoners komt uit het Mälarenmeer. Zowel de parken als de meren zorgen voor verkoeling in de zomer, waardoor het hitte-eilandeffect in Stockholm erg klein is. 

Mobiliteit

Net zoals hier in Nederland is de fiets een veelgebruikt vervoersmiddel in Stockholm. Bovendien wordt er veelvoudig gebruikgemaakt van het openbaar vervoer. De bussen rijden op biogas (opgewekt uit het slib van de afvalwaterzuivering) of ethanol, de treinen en metro's op groene elektriciteit. In 2010 was 40 procent van de verkochte auto's duurzaam. Maar Stockholm is nog niet tevreden; in 2025 willen ze dat al het openbaar vervoer volledig fossielvrij is. 

Duurzaamheid

Het lichtend voorbeeld van duurzaamheid in Stockholm is de wijk Hammarby Sjöstad. In de jaren 90 stond deze buurt bekend als een verpauperd, vervuild en onveilig industrieterrein. Nu is het de succesvolste duurzame stadsvernieuwing. Deze vernieuwingen hadden als primaire focus duurzaamheid. Die ambities zijn doorgevoerd op het gebied van waterbeheer, energie, afvalverwerking en stadswarmte. Zo wordt de stadswarmte voor 34 procent opgewekt uit afvalwater, voor 47 procent uit composteerbaar huisafval en voor 16 procent uit biobrandstof. Die biobrandstof wordt weer voor een groot deel geproduceerd uit het slib van de afvalwaterzuivering. Daarnaast wordt het energie- en waterverbruik van elk huishouden gemeten en gevisualiseerd, zodat de bewoners hun verbruik kunnen monitoren. Hammarby Sjöstad is een groot voorbeeld voor veel andere duurzame stadsvernieuwingen. 

Steden met duurzame of 'slimme' ambities kunnen naar Stockholm kijken voor inspiratie

In 2050 hopen Nederland en vele andere landen volledig fossielvrij te zijn. Om dit te bereiken, zijn ingrijpende maatregelen en veranderingen nodig. Dit vergt intensieve samenwerking van stedelijke ontwikkelaars, architecten, ambtenaren, ingenieurs en duurzaamheidsconsultants. Steden met duurzame of 'slimme' ambities kunnen naar Stockholm kijken voor inspiratie. Op het gebied van ICT, ruimtelijke ordening, mobiliteit en duurzaamheid is de stad vergevorderd en biedt het oplossingen die van belang zijn bij het bereiken van de klimaatdoelstellingen.

Bronnen: Groenblauwe netwerken, Europese Commissie, Ericsson
Beeld: Benoît Derrier