‘Ik vind dat een aantal provincies veel te restrictief was om ruimte te bieden voor woningbouw’, zegt minister Hugo de Jonge van BZK tijdens het gesprek met ROmagazine. Daarom is hij begonnen over het straatje erbij.

‘Omdat je moet kunnen bouwen voor je eigen starters, bouwen voor je eigen ouderen, bijvoorbeeld die kleiner willen gaan wonen is echt een kwestie ook van leefbaarheid.’ 

‘Tegelijkertijd is straatjes erbij nooit de enige oplossing’. Het gaat ook om grote uitleglocaties. Die discussie loopt nu onder meer met Zuid-Holland. Die willen geen plekken aanwijzen van meer dan drie hectares. ‘Ja sorry, dat kan echt niet.’

Tegelijkertijd is hij het eens met de provincie dat ze het open landschap ook willen beschermen. Maar dat Zuid-Holland moet leveren, is voor hem duidelijk. Ook omdat in de provincie tot 2030 kwart van de woningopgave op korte termijn ligt en daarvoor een derde van het budget krijgt.

Bouwen in oosten, zuiden of westen

Op lange termijn kijkt de demissionair minister met volkshuisvesting en ruimtelijke ordening in zijn portefeuille meer naar het oosten, zuiden of westen van het land. ‘Je kunt niet meer zijn allen op een kluitje in de Randstad blijven wonen. We zullen dus het steven moeten wenden.’

Dat soort keuzes wil hij vastleggen in de nieuwe Nota Ruimte. Die steekt hij wel anders in dan de voorgaande nota, met een lang participatietraject. 

‘Kennelijk was er destijds zoveel chagrijn over hoe rigide dat allemaal werkte, over Jan Pronk en over zijn departement, dat we van te veel afscheid hebben genomen dan eigenlijk verstandig was.’

Daarom komt De Jonge in juni eerst met een voorontwerp. Daarmee organiseert hij de participatie. Vervolgens komt na de zomer de Nota. ‘Daarin maken we daadwerkelijk weer ruimtelijke keuzes onderweg naar 2030 en 2050 en 2100.’

‘Het gaat echt over een integrale ontwikkeling in die gebieden en die keuzes moet je dus ook in samenhang met al die andere ruimtelijke keuzes maken.’ Daarbij helpt de Omgevingswet, aldus De Jonge.

‘Integrale omgevingsplannen maken integrale provinciale omgevingsvisies maken een integrale nationale omgevingsvisie. En daarbinnen de keuzes op een integrale manier tot stand brengen. Daar helpt die Omgevingwet geweldig mee.’

Niet wachten op Nota Ruimte voor regie

‘We wachten niet op de Nota Ruimte om daadwerkelijk al die regie weer te nemen’, zegt hij. Er liggen te veel dossiers waar gemeenten en zelf provincies lastig keuzes kunnen maken. 

Neem hyperscale datacentra. ‘Daarvan hebben we zelf als Rijksoverheid gezegd: “Dat gaan we dus niet meer doen.”’ Gemeenteraden kunnen volgens De Jonge de impact van dit soort bedrijven helemaal niet overzien, als het gaat om energie- en watergebruik. 

Daarom maakt hij afspraken met lagere overheden. ‘Dat zie je bijvoorbeeld bij het beleid rondom distributiecentra. Daar hebben we met provincies al hele goede afspraken over gemaakt, zodat die niet meer overal mogen komen.'