‘Door water en bodem sturend te laten zijn bij ruimtelijke ontwikkelingen, zorgen we ervoor dat klimaatrisico’s tot aanvaardbaar niveau worden teruggebracht en dat we ook op lange termijn in Nederland veilig en toekomstrobuust kunnen blijven wonen en werken’, schrijft minister Harbers aan de Tweede Kamer.
Toch is, ook als waterveiligheid, wateroverlast, bodemdaling en beschikbaarheid van drinkwater in ogenschouw worden genomen, er voldoende ruimte voor woningen, infrastructuur en bedrijven, blijkt uit het 'Ruimtelijk afwegingskader klimaatadaptieve gebouwde omgeving’ van minister Harbers.
Het afwegingskader is een eerste landelijke uitwerking van het principe dat water en bodem sturend moeten zijn bij nieuwe ontwikkelingen. Het wordt toegepast op projecten en gebiedsontwikkelingen waar op 1-1-2025 nog geen bestemmingsplan is, zoals staat in de Kamerbrief Water en Bodem sturend.
Het afwegingskader bestaat uit kaarten, een beslisboom, toelichting bij het instrument, informatie over het handelingsperspectief en informatie over het verdere proces. Gemeenten, waterschappen en provincies kunnen het kader gebruiken bij locatiekeuzes voor nieuwe ontwikkelingen.
Er wordt nog gekeken wat de mogelijkheden zijn om kader juridisch te borgen. Het lijkt volgens het ministerie logisch dat dit gaat gebeuren via een verplichting om dit instrument te gebruiken bij het proces rond locatiekeuzes, maar dat is nog niet besloten.
De vandaag gepubliceerde informatie is niet nieuw, maar het is de eerste keer dat deze wetenschappelijk onderbouwde data worden gecombineerd tot kaartmateriaal. Ook is nieuw dat er een oordeel wordt gegeven over wat meer en minder geschikte locaties zijn voor bouwen.
Bouwverbod uiterwaarden
Centraal bij het kader is kaartmateriaal. Daar maakt het ministerie duidelijk waar zonder problemen kan worden gebouwd, of waar in meer of mindere mate extra maatregelen nodig zijn.
Extra maatregelingen zijn onder meer nodig in kustprovincies en gebieden bij de grote rivieren. Sommige plekken worden met rood aangegeven. Daar is het credo: niet bouwen
De kaart laat zien dat er bijna overal in Nederland nog gebouwd kan worden, maar ook dat volgens het ministerie sommige bestaande plannen in de rode zone liggen, zoals Meinerswijk in Arnhem. Daar worden op een oud industrieterrein naast de Nederrijn woningen gebouwd. Om overstromingen te voorkomen, wordt een nevengeul aangelegd.
Bouwen in rode zones is niet verboden, stelt het ministerie. Lokale overheden houden ruimte om regionaal relevante thema’s mee te nemen, waardoor ze bijvoorbeeld kunnen kiezen om in een meer risicovol gebied te bouwen.
Uitzondering zijn de uiterwaarden en het buitendijkse IJsselmeergebied. Daarvoor zijn de regels al verscherpt en worden dit jaar nog verder aangescherpt. Eind 2026 volgt naar verwachting een aanscherping voor het buitendijkse IJsselmeergebied. Voor vergevorderde projecten in deze gebieden worden uitzonderingen gemaakt, stelt Harbers.
(2).jpg)
