De provincie wilde weten welke juridische mogelijkheden de Omgevingswet biedt voor bescherming en bevordering van de gezondheid. Daarbij ging het zowel om beschermen en bevorderen van de gezondheid als het aantal Brabanders dat wordt blootgesteld aan negatieve milieueffecten te verminderen.
Noord-Brabant stelde in 2021 de ambitie vast dat in 2030 iedere Brabander ten minste drie extra gezonde levensjaren telt.
Bureau KokxDeVoogd voerde de opdracht uit en geeft aan dat provincies zowel door direct als indirecte sturing invloed kunnen uitoefenen. Dan gaat het enerzijds om de wettelijke instrumenten als de Omgevingswet of een programma, en aan de andere kant de interactie tussen ambtenaren en bestuurders van de provincie met gemeenten, waterschappen en milieudiensten.
Daarop bevelen de onderzoekers de provincie Noord-Brabant aan:
- Verwerk de Brabantse gezondheidsambitie en -doelen in de omgevingsvisie.
Daarvoor moet de omgevingsvisie worden geactualiseerd en moet het belang van de provincie duidelijk worden gedefinieerd.
- Werk de realisatie van de Brabantse gezondheidsambitie en -doelen integraal uit in een omgevingsprogramma met een concrete aanpak in beleid, programma’s en regels.
Gezondheid moet minder sectoraal en meer integraal worden bezien. Een omgevingsprogramma kan daarbij helpen. Verder zijn milieubeginselen en de juiste juridische regel belangrijk.
- Neem de gezondheidsambitie en -doelen op in de kaders voor de vergunningverlening.
De provincie kan zo nodig vergunningvoorschriften wijzigen of vergunningen intrekken als deze niet in lijn zijn met het provinciaal belang. Dat vereist wel dat de provincie beoordelingskaders vaststelt, waaraan voldaan moet worden in de vergunningaanvraag.
- Maak de beleidscyclus sluitend met evaluatie en monitoring.
Daarvoor moet Noord-Brabant een goede informatievoorziening inrichten zodat de doelstellingen duidelijk, meetbaar en waarneembaar zijn.
- Houd oog voor indirecte sturing.
Door verantwoordelijkheden neer te leggen bij andere overheden, is volgens de Omgevingswet afstemming en overleg nodig. Dat zijn momenten om gezondheid extra onder de aandacht te brengen.
- Toets bestaand beleid, provinciale regelgeving en maatregelen.
De onderzoekers pleiten voor aanvullend onderzoek zodat inzichtelijk wordt welke keuzes het beste gemaakt kunnen worden.
‘Natuurlijk willen we ook iets met deze aanbevelingen’, zegt Saskia Boelema, gedeputeerde Water en Bodem, Gezondheid en Brede Welvaart provincie Noord-Brabant.
‘Naar aanleiding van de conclusies en aanbevelingen in het rapport wordt de komende tijd het gesprek gevoerd (zowel ambtelijk als bestuurlijk) op welke wijze we verder willen gaan met de conclusies en aanbevelingen uit het rapport.’
'Gezien de gesprekken die gaande zijn is op dit moment nog niet duidelijk of en in hoeverre de aanbevelingen uit het rapport worden overgenomen.’
De onderzoekers keken in het rapport naar meerdere instrumenten, zoals de provinciale omgevingsvisie, verplichte en vrijwillige programma’s, de omgevingsverordeningen, omgevingsvergunningen en maatwerkvoorschriften.
Voor het rapport keken de onderzoekers onder meer naar de provincie Overijssel. Die is kennisverbinder en netwerkpartner van initiatieven die gemeenten, zorginstellingen en maatschappelijke instellingen verbinden voor betere gezondheid van inwoners van Overijssel.