Er zijn onvoldoende betaalbare woningen die passen bij de levensfase van de woningzoekende, zoals starters, senioren en zorgbehoevenden, stellen de partijen in een persbericht.
Dat komt volgens hen door sterk gestegen bouwkosten, hogere rente en overheidsbeleid. Ook komen woningbouwplannen niet in uitvoering door onvervulde randvoorwaarden en een verslechterd investeringsklimaat.
‘Veel vertraging ontstaat bij de planvorming. We moeten de krachten van marktpartijen, corporaties en overheden bundelen. Niet meer op elkaar wachten, maar gelijktijdig aan de slag en in gemeenten de inwoners vroegtijdig bij de plannen betrekken’, zegt Martin van Rijn, voorzitter van Aedes, de koepelorganisatie van woningbouwcorporaties.
‘Om vertraging van woningbouwplannen door bezwaarprocedures terug te dringen pleiten de partijen voor aanpassing van wetgeving, het versterken van de capaciteit van de Raad van State en het zwaarder laten wegen van het belang van woningzoekenden.’
Het Rijk zou eisen aan nieuwe en betaalbare woningen op landelijk niveau moeten standaardiseren, om industriële woningbouw te bevorderen. De partijen zeggen dat alleen met fabrieksbouw sneller, goedkoper en vooral ook duurzamer gebouwd kan worden. ‘Industriële woningbouw kan een vliegwiel zijn.’
Miljarden nodig voor betaalbare woningen
Ook is geld nodig, veel geld. De partijen willen dat het nieuwe kabinet drie tot vijf miljard euro vrijmaakt om zo aan te sluiten bij de maatschappelijke vraag om een derde van de 100.000 woningen in de sociale sector te realiseren en een derde voor de middeninkomens. Dat zegt Tobias Verhoeven, bestuurslid NEPROM en directeur ontwikkelaar Synchroon.
‘Die gelden zijn ook nodig om infrastructuur naar de nieuwe woongebieden aan te leggen, voor investeringen in de natuur en in klimaatadaptieve maatregelen in en nabij de nieuwe woongebieden.’
'Zonder praktische en financiële ondersteuning op korte, middellange en lange termijn is het niet mogelijk om de benodigde aantallen woningen in de gewenste kwaliteit te realiseren.’
Monitoringssysteem voor bijhouden woningbouw
De aangesloten partijen gaan zelf ook aan de slag. Zo spreken ze af om een monitoringssysteem op te tuigen, voor inzicht over wat waar gebouwd moet worden. In het systeem wordt ook de voortgang van elk woningbouwplan in Nederland nauwkeurig bewaakt wordt.
'Met behulp van dit systeem worden vertragingen eerder zichtbaar en kunnen belemmeringen sneller achterhaald en opgelost worden’, zegt De Leeuwardense wethouder Hein de Haan namens VNG-commissie Ruimte, Wonen en Mobiliteit.
De oproep van de twaalf partijen is niet nieuw. In IBO wonen en grond stellen ambtenaren en experts ook al dat er veel extra geld nodig is, na de afbraak van Volkshuisvesting. Daardoor werd woningbouw te afhankelijk van marktomstandigheden, aldus IBO.
‘Overheidsbeleid ten opzichte van de fiscale behandeling van woningeigendom en betaalbaarheid in de (sociale) huursector hadden weerslag op de bouwvolumes. Deze uitruil tussen (financiële) betrokkenheid van het Rijk en hoeveel woningen er binnen een bepaald fiscaal regime worden gebouwd is belangrijk om scherp te hebben.’
De Jonge zoekt versnellingsopties
Woonminister De Jonge zocht eerder al naar mogelijkheden om de woningbouw te versnellen. Hij somde daarvoor in een Kamerbrief meerdere opties op, onder meer het versnellen van juridische procedures. Dat werd overigens door de Raad van State kritisch bezien.
Minister Harbers van I en W koppelde uitgaven voor infrastructuur al aan woningbouwlocaties, ook op verzoek van een deel van de partijen die nu de afspraken tekenen.
De afspraken tussen de twaalf partijen en de oproep aan het nieuwe kabinet worden tijdens de Woontop vastgelegd in de Uitvoeringsagenda Wonen.
Die wordt ondertekend door Aedes, Bouwend Nederland, G40, IPO, IVBN, NEPROM, NVM, VNG, Vereniging Eigen Huis, Vastgoed Belang, WoningBouwersNL en de Woonbond.