De afname komt na de recordjaren 2021 en 2022. Het gaat hierbij om zowel uitgiftes op nieuwe bedrijventerreinen (greenfields), herontwikkeling van bestaande bedrijventerreinen (brownfields) als opname in de bestaande vastgoedvoorraad, stelt Stec op basis van de Database Locatiebeslissingen Nederland.
‘Deze terugval past in het beeld van onder meer de NVM die constateert dat het aanbod van bedrijfsruimte voor het eerst na een lange periode weer is toegenomen in het laatste kwartaal van 2023.’
Netcongestie en de stikstofcrisis zijn volgens Stec de grote knelpunten in het ontwikkelen van een nieuw bedrijventerrein. Daardoor stellen bedrijven investeringen in gebouwen en grond uit.
Vooral in de logistieke sector neemt de ruimtevraag af, zegt Stec. Dat geldt voor zowel XXL-distributiecentra als kleinere dc’s. Toch zijn volgens Stec nog miljoenen vierkante meters in aanbouw of staan op de planning.
Ook is er nog veel leegstand, constateren de onderzoekers, onder meer de ontwikkelingen van Goodman in Maarssen, Logicor in Helmond, GLP in Culemborg en Frasers in Bemmel.
Daarbij komt volgens Stec dat bedrijven als Picnic in de afgelopen jaren al posities voor toekomstige vraag hebben verworven en dat grote retailers genoegen nemen met minder vierkante meters voor hun dc’s.
Voorbereiden op transities
‘Wat opvalt is dat steeds meer dynamiek op bedrijventerreinen rechtstreeks voortkomt vanuit de grote transities zoals de energietransitie, circulaire economie (grondstoffentransitie) en voedseltransitie.’
Door deze ontwikkelingen is dit volgens Stec het ideale moment voor gemeenten en provincies om de planvorming op te pakken. De overheden kunnen nu de ruimtevraag voor de transitie naar een circulaire economie goed voorbereiden.
‘De stroomblokkades zijn tijdelijk. Het net wordt verzwaard en op steeds meer plekken werken bedrijven aan slimme oplossingen zoals smart energy hubs. Bovendien is er de komende tien tot vijftien jaar een structureel grote vraag naar bedrijventerreinen door de transities.’
Die transities geven ook kans voor het beter benutten van de ruimte op bedrijventerreinen. Daarvoor is volgens Stec wel geld en capaciteit nodig van provincies en het Rijk.
‘Ook is het cruciaal om voldoende schuifruimte te borgen en realiseren om in de transitiefase bestaande locaties om te bouwen en opnieuw duurzaam in te vullen.’ Een pandenbank waarvoor de Culemborgse wethouder Wichgers pleit, sluit hierbij aan.
Als laatste adviseert Stec bestuurders om ruimtelijk-economische visies te ontwikkelen, transitieprognoses te maken en na te denken over de rol van de economie en bedrijventerreinen in 2025.
‘Antwoord op deze vragen is keihard nodig als fundament en perspectief voor de grote verbouwingsoperatie en ruimtelijke puzzel waar we als Nederland in zitten.’
