Een lokale MKB-organisatie reageerde vorig jaar enthousiast op een Amsterdamse motie: ‘Als je niets doet, smelten de winkels sneller weg dan de ijskappen op de Noordpool’. Volgens de ondernemers verdwijnen in de regio Amsterdam steeds meer winkels en zorgt de opkomst van flitsbezorgbedrijven voor een grote deuk in de verkoop. Tijd voor een factcheck.

Dat het slecht gaat met de winkelstraten is niet waar. De detailhandel wint aan omzet en banen en omnichannel e-commerce draagt daaraan bij. Omnichannel betekent dat je als winkel, zoals mijn lokale boekhandel en wijnleverancier, ook een webshop hebt en de winkel betrekt bij het leveren en retour brengen. De klassieke webwinkels zien zelfs een dalende omzet.

Steden die welvarend zijn of groeien, hebben een levendige detailhandel. De winkelleegstand is de laatste jaren minder geworden. Er is in sommige regio zelfs meer ruimte voor nieuwe winkels nodig. Stenen winkels winnen nog steeds.

Bezorgproblemen in binnensteden

Dat de binnensteden en woonwijken vol stromen met dieselbestelauto’s klopt. Nu al is een op de vijf voertuigen in de vier grote steden een bestelauto of vrachtwagen. En, er komen er steeds meer. Van die bestelauto’s is overigens maar 5 procent voor pakjes voor consumenten. De bestelauto’s die we op straat, en helaas vaak op de stoep zien, zijn vooral van bouw-, service- en installatiebedrijven.

Het milieueffect van onze online aankopen is positief. Offline winkelen leidt tot 1,5 tot 2,9 keer meer uitstoot van broeikasgassen dan online winkelen. Hoewel e-commerce bestelwagens nodig heeft voor de bezorging, verminderen deze het autoverkeer met een factor vier tot negen. De sector verduurzaamt snel. De pakketbezorgers lopen ver vooruit bij het elektrificeren van hun bestelautovloot.

Er is geen reden voor bezorgschaamte. Meer dan 80 procent van het dieselende vrachtverkeer in de grote steden is van bedrijven voor bedrijven in vooral het midden- en kleinbedrijf; vooral voor de bouw, horeca, winkels, kantoren en afvalinzameling.

Autoluwe ambities

Dat groeiende stadslogistieke verkeer past inderdaad niet meer bij de autoluwe ambities van veel gemeenten. Dat verkeer neemt veel ruimte in, is niet veilig en niet goed voor onze gezondheid. De boodschap van de Amsterdamse MKB-ers roept als reactie op: ‘be careful what you wish for!’.

De gemeenten komen vanaf 2025 met zero-emissiezone die honderdduizenden bestelauto’s raken; 60 procent van de bestelauto’s zijn van lokale MKB-ers. Of, de gemeente stopt de bijna gratis parkeerontheffing voor MKB-ondernemers die vaak in de stad moeten zijn.

Het voorstel voor het beprijzen van de bezorging in de stad met een bezorgtax is een prima plan, als je dat zou richten op de grote bezorgstromen met dieselvoertuigen. Dan belonen we juist die ondernemers die efficiënt, met veel zendingen in één voertuig, en met schone voertuigen de stad in rijden. 

En stimuleren we ondernemers met eigen vervoer (en met maar een of twee zendingen achterin de wagen) tot bundeling, samenwerking en vooral uitbesteding aan professionals. Dat leidt echt tot minder bestelverkeer in de stad.

Als de raadsleden serieus de problemen met bestelverkeer willen aanpakken, dan moeten ze eerst maar eens zorgen voor een goede en veilige inrichting van de buurtlogistiek, zeker in de nieuwe woon-werkwijken. Die zit steevast in de dode hoek van beleid- en plannenmakers.

De discussie over een bezorgtax gaat niet om de feiten, lijkt het. Het gaat om een ideologie waarbij straks de burgers alleen nog maar bij staatswinkels, uiteraard alleen op de bon, mogen kopen. Een bezorgtax voor thuisbezorging? Ik zou er nog maar eens goed over nadenken. Dat kan nog wel eens als een boemerang terugkomen.