Cees-Jan Pen schetste daags na de Tweede Kamerverkiezingen een scenario voor het ruimtelijk-economisch beleid onder Wilders I. Puur hypothetisch natuurlijk. Vanuit het uitgangspunt dat de grote winnaar meeregeert. Een aantal opvallende zaken:
- Duurzame verstedelijking wordt losgelaten. De nadruk ligt op de bouw van betaalbare en toegankelijke woningen. De roep om een kostbare en complexe nieuwe Vinex-operatie zal sterk toenemen;
- In berekeningen vanuit het Rijk en rond Prinsjesdag wordt duidelijk (wederom, benadrukt Pen) dat bouwen buiten de bebouwde kom kostbaar en complex is, zeker ook omdat meer rekening moet worden gehouden met het nieuwe Deltaprogramma. Er moet flink wat geld bij;
- Corporaties krijgen meer ruimte en middelen vanuit het beëindigde Klimaatfonds. De gewenste extra middelen voor wegenaanleg gaan voor een belangrijk deel naar de ontsluiting van de nieuwe woongebieden.
Voor ruimtelijk-economisch geïnteresseerde lezers is er een interessante passage over arbeidsmigratie. Daarvoor verwijzen we vooral naar de column van Pen zelf, die in de Stadszaken Top 23 op plaats 18 eindigde.
Scroll voor de complete Stadszaken Top 23 gelijk door naar onderen
Het best gelezen artikel van 2023 was ‘Dit wil de BoerBurgerBeweging (BBB) met de stad’ van Marko Faas. Meest opmerkelijke plan dat de BBB in haar provinciale programma’s (waarmee het de statenverkiezingen won) presenteerde, is de bouw van een nieuwe stad van 100.000 inwoners in de Oostvaardersplassen.
Van onteigening van agrarisch gebied voor nieuwe Vinex-wijken kon volgens de provinciale afdelingen van de BBB geen sprake zijn.
Het jaar van het straatje erbij
In ‘Dit zijn de ruimtewensen van PVV, VVD, NSC en BBB’ dat we op diezelfde dag na de Tweede Kamerverkiezingen publiceerden, bleek dat PVV, VVD, NSC en BBB verschillend denken over bouwen in het buitengebied, maar dat het ‘straatje erbij’ voor geen van deze partijen een belemmering vormt. Het stuk viel nét buiten de Top 23, maar is zeker lezenswaardig.
Een artikel dat het zéér goed deed was ‘Tweede Kamer is klaar met de Ladder: weg met barrières buitenstedelijk’. Door het wegnemen van de barrières op buitenstedelijk bouwen (zoals de Ladder voor duurzame verstedelijking) kan de woningbouw versneld worden. Dat was althans de strekking van een motie van VVD, CDA en JA21 die de Tweede Kamer op woensdag 12 april aannam. De motie zou haaks staan op de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) en het beleid van minister Hugo de Jonge.
In de tweede helft van 2023 schoof Hugo de Jonge de Ladder voor plannen tot 50 woningen terzijde, in het kader van zijn omarming van het ‘straatje erbij’. Dit leverde hem veel kritiek uit uit de hoek van de ‘harde kern van de ruimtelijke ordening-wereld’, dat een ‘straatje erbij’ vindt indruisen tegen een goede ruimtelijk ordening. De Jonge zou zijn oren te veel laten hangen naar de bouwlobby. Daarmee maakte de eerste minister voor ruimtelijke ordening sinds bijna 15 jaar bij deze groep een slechte beurt, nadat hij door de woningbeleggers al door de mangel was gehaald, vanwege de regulering van de middenhuur. Zij willen huurwoningen met verbouwing over de 187 WWS-punten tillen, schreef Kasper Baggerman in een van de best gelezen nieuwsartikelen van het jaar.
De behandeling van de Wet betaalbare huur volgt begin volgend jaar.
Dat het wonen als beleidsthema prevaleert boven ruimtelijke ordening, constateerden experts in januari al, toen we één jaar Hugo de Jonge evalueerden. Ook dat stuk werd erg goed gelezen. Van een ander deel van de geraadpleegde experts en belanghebbenden mochten er juist méér heilige huisjes om. De Jonge heeft in elk geval zijn best gedaan.
Voorbarig scenario of niet
Terug naar het scenario van Pen. ‘Erg voorbarig allemaal’, reageerde iemand in een Whatsapp-groep. Maar wel een om rekening mee te houden.
Hoe Pen zelf over duurzame verstedelijking en goede ruimtelijke ordening denkt, konden we lezen in een zijn bijdrage ‘Omarming ‘straatje-erbij’ planologie getuigt van ideeënarmoede’, een betoog op basis van post van hem die op LinkedIn viraal ging. Het deed het ook goed op Stadszaken, maar haalde de Top 23 nét niet. In zijn betoog zet Pen nog eens uiteen waarom het Straatje erbij – hoe sympathiek het ook klinkt – volgens hem niet zo’n goed idee is, onderbouwd met cijfers en argumenten.
Overigens stelt hij in zijn scenario-schets dat de nieuwe (hypothetische) rechtse coalitie dat laatste zelf ook gaat inzien.
‘Het straatje-erbij-denken wordt vanwege de hoge kosten, gebrek aan capaciteit en ontbreken van betaalbare en toegankelijke woningen losgelaten. Ik plaats daarvan komt er een leefbaarheidsfonds voor kleine kernen en dorpen’, aldus Pen.
2024 gaat het ons leren.
Dit zijn de best gelezen stukken van 2023:
1. Dit wil de Boer Burger Beweging (BBB) met de stad
https://stadszaken.nl/artikel/4978/dit-wil-de-boerburgerbeweging-bbb-met-de-stad
2. Zoveel woningen moet elke gemeente bouwen
https://stadszaken.nl/artikel/4984/geupdate-zoveel-woningen-moet-elke-gemeente-bouwen
3. Tweede Kamer is klaar met de Ladder: weg met barrières buitenstedelijk
https://stadszaken.nl/artikel/5018/tweede-kamer-is-klaar-met-de-ladder-weg-met-barrieres-buitenstedelijk
4. Experts over één jaar Hugo de Jonge: ruimtelijke ordening ondergeschikt aan wonen / Experts over eerste jaar Hugo de Jonge op wonen: meer heilige huisjes mogen om
https://stadszaken.nl/artikel/4847/experts-over-een-jaar-hugo-de-jonge-ruimtelijke-ordening-ondergeschikt-aan-wonen
https://stadszaken.nl/artikel/4849/experts-over-eerste-jaar-hugo-de-jonge-op-wonen-meer-heilige-huisjes-mogen-om
5. Groene revolutie in Alkmaarse winkelstraten
https://stadszaken.nl/artikel/5217/groene-revolutie-in-alkmaarse-winkelstraten
6. Kabinet maakt regels natuurinclusief bouwen voor beschermde vogels
https://stadszaken.nl/artikel/5113/kabinet-maakt-regels-natuurinclusief-bouwen-voor-beschermde-vogels
7. Hoe Nederland in één jaar 20 procent sociale huur ‘verloor’
https://stadszaken.nl/artikel/4982/hoe-nederland-in-een-jaar-20-procent-sociale-huur-verloor
8. ‘Gedeelde private buitenruimte wordt norm in verdichte stad. Kijk daar mee uit’
https://stadszaken.nl/artikel/4933/gedeelde-private-buitenruimte-wordt-norm-in-verdichte-stad-kijk-daar-mee-uit
9. Zutphen koerst ongepland af op autoluwe wijk
https://stadszaken.nl/artikel/5081/zutphen-koerst-ongepland-af-op-autoluwe-wijk
10. Institutionele beleggers willen woningen over 187 punten tillen en zo regulering omzeilen
https://stadszaken.nl/artikel/5092/institutionele-beleggers-willen-woningen-over-187-punten-tillen-en-zo-regulering-omzeilen
11. Biodiversiteit stad lijdt onder slechte plantkeuze gemeenten
https://stadszaken.nl/artikel/5045/biodiversiteit-stad-lijdt-onder-slechte-plantkeuze-gemeenten
12. Kabinet wil starters aan huis helpen met controversiële koopsubsidie
https://stadszaken.nl/artikel/4903/kabinet-wil-starters-aan-huis-helpen-met-controversiele-koopsubsidie
13. Digital twin helpt bij schaalsprong Eindhoven
https://stadszaken.nl/artikel/5021/digital-twin-helpt-bij-schaalsprong-eindhoven
14. Smart energy hubs bedrijventerreinen kunnen miljarden aannetverzwaring besparen
https://stadszaken.nl/artikel/4910/smart-energy-hubs-bedrijventerreinen-kunnen-miljarden-aan-netverzwaring-besparen
15. Met wet volkshuisvesting zwakt Hugo de Jonge eigen doelen sociale huur af
https://stadszaken.nl/artikel/4926/met-wet-volkshuisvesting-zwakt-hugo-de-jonge-eigen-doelen-sociale-huur-af
16. ‘Zet 40-40-20-norm ook in voor plinten’
https://stadszaken.nl/artikel/4955/zet-40-40-20-norm-ook-in-voor-plinten
17. ‘Alles op een rijtje’ innoveert ‘s Neerlands favoriete straatje
https://stadszaken.nl/artikel/5136/alles-op-een-rijtje-innoveert-s-neerlands-favoriete-straatje
18. Ruimtelijk-economisch beleid onder Wilders I: een scenario
https://stadszaken.nl/artikel/5424/ruimtelijk-economisch-beleid-onder-wilders-i-een-scenario
19. Zo vergroot je biodiversiteit in stad
https://stadszaken.nl/artikel/4989/zo-vergroot-je-biodiversiteit-in-stad
20. Vitale buurt heeft minstens eenderde functie niet-wonen
https://stadszaken.nl/artikel/5038/vitale-buurt-heeft-minstens-eenderde-functie-niet-wonen
21. Kabinet: meer en betere fysieke ruimte voor bedrijvigheid nodig in 2050 -Stadszaken.nl
https://stadszaken.nl/artikel/5344/kabinet-meer-en-betere-fysieke-ruimte-voor-bedrijvigheid-nodig-in-2050
22. 10 trends voor woningmarkt en leefomgeving in 2023
https://stadszaken.nl/artikel/4857/10-trends-voor-woningmarkt-en-leefomgeving-in-2023
23. Het geheim van Den Helder: een externe partij aan het roer
https://stadszaken.nl/artikel/5323/het-geheim-van-den-helder-een-externe-partij-aan-het-roer
