‘De woningcrisis is echt. Maar te vaak worden migranten en buitenlanders ervoor verantwoordelijk gehouden. Ik wil duidelijk zeggen: de woningcrisis is geen migratiecrisis’, zei VN-rapporteur Rajagopal in een slotverklaring na een bezoek van 11 dagen op uitnodiging van de regering.

Volgens de VN-rapporteur en hoogleraar Recht en Ontwikkeling bij de afdeling Stadsstudies en Planning aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT) ligt slecht beleid ten grondslag aan de crisis.

Dat is volgens hem al jaren geleden ingezet, met onder meer de liberalisatie van de woningmarkt en het afbreken van sociale huurwoningen.

Er is fragmentatie van het woningbeleid over en tussen overheidsministeries en gemeenten, aldus de VN-rapporteur. ‘Evenals een gebrek aan coördinatie en slecht bestuur van sociale woningbouwverenigingen.’

‘Hoewel sociale huisvesting in Nederland te prijzen is als kostbaar erfgoed en dat behouden en uitgebreid moet worden, is een fundamentele herstructurering van het bestuur ervan nodig om grotere verantwoordingsplicht te waarborgen.’

‘Woning is mensenrecht’

Rajagopal zegt dat Nederland een woning moet gaan zien als een mensenrecht. ‘Woning is geen handelswaar of liefdadigheid van de overheid of wie dan ook. Nederland heeft een paradigmaverschuiving nodig om dit te erkennen’, benadrukte de Speciaal Rapporteur.

Doordat Nederland een woning niet als mensenrecht ziet, zijn veel groepen in het gedrang gekomen. Hij noemt onder meer jongvolwassenen, mensen met een handicap, arbeidsmigranten, asielzoekers en woonwagenbewoners.

Ik wil duidelijk zeggen: de woningcrisis is geen migratiecrisis

Ook bewoners van Noord-Nederland zijn volgens Rajagopal benadeeld. ‘Bovendien is de hele regio Groningen/Eemsdelta achtergesteld gebleven zonder veel profijt te hebben van de olie-industrie.’

Er zijn vaak duidelijke goede bedoelingen om huisvestingsproblemen aan te pakken, erkent Rajagopal. ‘Maar zoals een belangrijke nationale autoriteit mij vertelde: “Er is goede wil in de regering, maar geen macht om goede ideeën uit te voeren”.’

‘Stop sloop sociale woningen’

Hij zei dat Nederland de sloop van sociale woningen moet stopzetten, rekening moet houden met klimaatverandering en energietransitiedoelstellingen. Ook moet Nederland systemen opzetten om adequate huisvesting voor iedereen te garanderen, zonder discriminatie.

Rajagopal kwam elf dagen geleden naar Nederland. Hij bezocht Den Haag, Rotterdam, Amsterdam en Groningen, en opvangcentra voor asielzoekers. In maart volgend jaar volgt een volledig rapport met aanbevelingen. Zijn rapport wordt ook gepresenteerd aan de VN-Mensenrechtenraad.