In de 10 jaar sinds de oprichting in Heerlen, groeide Stichting Streetwise uit tot instituut. Nadat Stadsregio Parkstad Limburg het recept van wonderduo Sjaak Vinken & Leonie Kuepers inzette voor het binnenhalen van nieuw ondernemerschap in binnensteden, kunnen ook regio's buiten Limburg binnenkort kennismaken met de ondernemersgerichte aanpak van Streetwise.
Niet alleen in Heerlen, maar ook in Roermond, Weert en Sittard-Geleen, waar winkelgebieden juist kampen met vertrekkende ketens en winkeliers, hielp Stichting Streetwise afgelopen jaren met het binnenhalen van nieuwe ondernemers.
En met succes. Verspreid over Limburg hielp Streetwise al meer dan vijfhonderd ondernemers met een geschikte inpassing van hun bedrijf in een winkelgebied. Via een begeleidingstraject (van gemiddeld acht maanden) helpen ze hen van idee tot opening. Ook financiële plannen of creatieve invullingen komen aan bod. Het gaat om meer dan alleen leegstandsvulling: negen op de tien ondernemers die Streetwise begeleidt, is na een jaar nog steeds actief. Om die reden nam Stadsregio Parkstad het duo al onder hun hoede.
‘We zijn in voorbereiding om in 2024 uit te rollen naar andere gebieden in Nederland, te beginnen in Overijssel’, vertelt Sjaak Vinken aan Stadszaken. Eerder al riep Streetwise provincies op zich aan te melden. ‘Deze provincie opende graag haar deuren voor onze methodiek, en ook andere provincie toonden al interesse.’ Streetwise is hierover samen met Hogeschool Saxion in gesprek met het Ministerie van EZK. Volgens Vinken sluit hun werkwijze nauw aan bij beide partijen, die onderzoek doen naar de ontwikkeling van leefbare winkelgebieden.
Voor de uitbreiding naar Overijssel gaat Streetwise nieuwe mensen op locatie trainen om ‘de Streetwise-methodiek' eigen te maken. 'We monitoren en zorgen er samen met Hogeschool Saxion voor dat onze aanpak zich blijft ontwikkelen en goed wordt toegepast. Wij hebben dat intern binnen onze organisatie in de afgelopen jaren toegepast en daaruit bleek dat de methodiek door training overdraagbaar is.’
Net als veel andere Nederlandse provincies kampt provincie Overijssel met winkelleegstand. Al lijkt deze wel stabiel. Ook kantoren en industrie staan relatief vaak leeg. Door de grote vraag naar woningen worden deze plekken vaak getransformeerd, bevestigt onderzoek van Goudappel.
‘Het draait niet meer om gewone winkels, de term “retail” is ouderwets’
Wat is dan die wonderformule? Volgens Vinken bestaat die vooral uit aandacht voor de ondernemers en voor de veranderende rol van winkels. Nieuwe concepten staan daarin centraal. ‘Het moet aansluiten op de klant van nu, die houdt van een combinatie aan elementen. Vooral de mix van dienstverlening en horeca binnen een pand blijkt succesvol’, licht Vinken toe. ‘In middelgrote binnensteden draait het niet meer om gewone winkels. De term “retail” is ouderwets.’
De ondernemersadviseur, die zijn werk liever als passie omschrijft, noemt enkele ludieke voorbeelden. Zoals een nieuwe modewinkel voor jong publiek aangevuld met horeca-elementen, of een wellnesszaak midden in de Roermondse binnenstad waar bezoekers in zoutbaden kunnen ontspannen. Ook verschillende kleine Bed & Breakfasts maakten elders hun intrede.
Dit lokt ook buitengelegen bedrijven de stad in, benadrukt Vinken. ‘In Kerkrade trok een reisorganisatie na maar liefst honderd jaar weer terug de binnenstad in. Zo'n partij wil hun dienstverlening in de binnenstad aanbieden en zet beleving binnen het pand daarin centraal.’ Streetwise heeft in het proces goed contact met verschillende partijen, van pandeigenaren tot gemeente tot beleggers.
Alomvattend begeleiden en luisteren naar de wensen van nieuwe ondernemers is daarbij belangrijk, vult Vinken aan. Omdat de ondernemers vaak relatief jong zijn (25-35 jaar), sluiten de concepten goed aan op de behoeftes van het moderne stadspubliek. Sociale media sluit daar steeds meer op aan. Zo zag hij Heerlen in de afgelopen tien jaar vooral veranderen. ‘Dit trekt weer beleggers aan, waardoor de markt in onze winkelconcepten ging geloven. Bij Rabobank hebben wij nul uitvallende beleggers.’
Beleid loopt achter
Terwijl Streetwise de markt weet te prikkelen, ligt het werk volgens Vinken vooral bij overheden om een ruimer speelveld te bieden. Wettelijke kaders zijn nog te vaak een probleem voor nieuwe winkelconcepten. Zoals horeca-elementen die men moet afscheiden van winkel-elementen. ‘Beleid en regelgeving hebben aanpassing nodig. De vergunningstrajecten voor nieuwe bedrijven duren nog veel te lang.’ Verschillende lobbytrajecten en wetsvoorstellen zijn inmiddels ingeluid.
Het feest rondom het tinnen jubileum viert Streetwise begin volgend jaar. ‘Naast veel betrokken personen uit ons netwerk nodigen we ook belanghebbenden uit de Tweede Kamer en het congres uit’, vult Vinken aan. In een poging om de komende tien jaar te voorspellen, bouwt Vinken vooral verder op de huidige trend. ‘Steden moeten zich bewust worden van functiemening en nieuw ondernemerschap.’
