Allereerst vraagt de MRU het Rijk om een structurele financiering voor de bouwstroom. De huidige regionale woondeals met het Rijk blijken volgens de metropoolregio te krap. ‘Als gemeenten en provincie trekken we alles uit de kast. Financieel blijft echter een tekort voor aspecten als betaalbaarheid, bereikbaarheid en duurzaamheid.’ De MRU wijst op een mogelijke stilval van de ambitie om 165.000 woningen tot aan 2040 te bouwen.

Om die stilval te voorkomen vraagt de metropoolregio ook om vaart te maken met een effectieve stikstofaanpak. Het stilvallen van bouwvergunningen kan anders tot forse economische en sociale gevolgen leiden in de metropool, aldus de actieagenda.

Een ander landelijk probleem is netcongestie. Om dit aan te pakken maakten netbeheerders en het ministerie van BZK al een maatregelenpakket. De provincie wil deze maartregelen versneld toepassen. Het gaat om twee elektriciteitsstations in Amersfoort-Noord en Utrecht-Noord, het toepassen van flexcontracten, de ontwikkeling van een energiehub in Lage Weide en de algemene ontwikkeling van netbewust laden.

Sinds vorig jaar krijgen al honderden grootverbruikers geen aansluiting meer op het Utrechtse net. Uit recente berekeningen van Tennet en Stedin blijkt dat dat in 2026 ook voor kleinverbruikers in gevaar komt. Verder is het een flinke belemmering voor woningbouw, werklocaties, mobiliteit en duurzame energie.

Dankzij de centrale ligging is Utrecht verder essentieel voor de landelijke verkeersdoorstroming. De MRU roept het Rijk op om samen te werken aan de meest urgente projecten: het Alternatief Ring Utrecht (inclusief de Noordelijke Randweg Utrecht), de Merwedelijn, het realiseren van knooppunt Hoevelaken en een spoedige verbreding van de Rijnbrug. Ook vraagt de metropoolregio aandacht voor een toekomstige opwaardering van Amersfoort Centraal. 

Om de economie te bevorderen vraagt de MRU om een substantiële bijdrage voor een Regionaal Talentfonds. Aanvullend daarop wil de regio bedrijventerreinen beter benutten door met het Rijk instrumenten te ontwikkelen voor intensivering en verduurzaming. Campussen zoals het Utrecht Science Park moeten gestimuleerd worden tot meer groei. 

Voor de verdere landelijke thema’s naast stikstof, zoals duurzame landbouw en een toekomstig watersysteem, werkte de provincie aan het Utrechts Programma Landelijk Gebied (UPLG). Om van kant te raken vraagt de MRU het Rijk om geld voor de koploperprojecten en het transitiefonds, en om meer generieke maatregelen die voor het hele land gelden. 

Om de buitengebieden leefbaar en groen te houden vraagt de metropoolregio het Rijk om middelen, zoals een fonds, te reserveren voor (recreatie)ruimte in en rondom steden en dorpen. Ook moet het Rijk de recreatieve waarde van groen beter meenemen in andere plannen.

Metropoolregio Utrecht groeit 

De MRU is één van de snelst groeiende regio’s van Nederland. ‘Zowel in het stijgende inwoneraantal (momenteel 1,5 miljoen) als in de ontwikkeling van de economie.’ Tevens pretendeert de regio als ‘Hearth of Health’ aanjager op het vlak van gezondheid en zorg te zijn.

‘Metropoolregio Utrecht heeft Nederland veel te bieden’, zegt Commissaris van de Koning Hans Oosters. ‘Om dat zo te houden is samenwerking met het Rijk onontbeerlijk. Samen met Den Haag werken we ook de komende tijd graag aan de grote maatschappelijke opgaven van deze tijd.’

In de MRU werken zestien gemeenten, regio Amersfoort, gemeenten binnen de regio Foodvalley en provincie Utrecht samen met de stichting Economic Board Utrecht (EBU) aan ruimtelijk-economische opgaven. De EBU bevordert extra samenwerking met bedrijfsleven en kennisinstellingen. Via deze organisaties werkt de provincie nu haar pijlen op een betere samenwerking met het aanstaande kabinet.