Met een staatssecretaris voor digitalisering gaf Rutte IV meer aandacht aan digitalisering dan de vorige kabinetten. Daarom is het niet verwonderlijk dat ook in de huidige verkiezingsprogramma’s partijen aandacht besteden aan dit thema.  

Toch lijkt het nog alsof digitalisering net om de hoek komt kijken. Het woord ‘grip’ komt in bijna alle programma’s terug. Daarbij komen veelal de bedreigingen aan bod. 

Mondjesmaat gaat het over de koppeling tussen digitalisering en stedenbouw. De VVD, Volt, D66 en Bij1 benadrukken de kansen van digitalisering voor het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen zoals de klimaattransitie.  

De VVD, GroenLinks/PvdA, PvdD en D66 benoemen kansen van digitale innovaties voor de mobiliteitstransitie, zoals deelmobiliteit of slimme mobiliteitsoplossingen. Ook de BBB kijkt naar de mogelijkheid van digitale innovaties voor een betere en toegankelijkere bereikbaarheid en duurzamere mobiliteit. 

Volt ziet een meerwaarde van digitalisering in het efficiënter werken van de overheid. GroenLinks/PvdA benoemt de meerwaarde van groene innovaties op basis van digitalisering. 

Ja21 benoemt de potentie van smart homes voor de zorg. Dat zijn woningen met voldoende communicatiemiddelen zodat ouderen langer thuis kunnen wonen. 

GroenLinks/PvdA, D66 en Volt willen strengere eisen stellen aan datacentra om te voorkomen dat de ‘groei door het dak gaat.’ 

Minister of ministerie 

GroenLinks/PvdA pleit voor een minister van Digitalisering, ‘met de aanwijzingsbevoegdheid om voor alle lagen van de overheid digitalisering te coördineren.’ Een groot aantal partijen zoals D66, Volt, BBB en SGP zijn voor een ministerie van Digitalisering.  

CDA, SP, NSC en Ja21 willen juist dat digitalisering breder belegd is, als belangrijk onderwerp bij de verschillende ministeries. Daarin gaat het vooral om regie hebben op de ontwikkelingen en zorg dragen voor de bescherming van de samenleving tegen onwenselijke digitale ontwikkelingen.  

Ja21 ziet in digitalisering ook een kans om domeinoverstijgend samen te werken. De mogelijkheden die digitalisering biedt voor samenwerken wordt ook door de SP benoemd. 

De SP benadrukt daarbij dat de overheid de belangen van inwoners moet behartigen en benadrukt de noodzaak van open source en het ontwikkelen van standaarden.  

Voor alle partijen is het van belang dat de overheid op een manier de regie neemt op de digitale ontwikkelingen. De nadruk ligt vooral op het ontwikkelen van kennis. Volt ziet ook een regietaak voor Europa. 

Privacy en ethiek 

Het onjuist gebruik van algoritmen wordt door meerdere partijen benadrukt, waaronder NSC en GroenLinks/PvdA. De digitale ruimte wordt gezien als iets wat nog te fatsoeneren is (CDA) en waar de overheid nog meer aandacht voor moet hebben.  

Privacy en ethiek zijn belangrijke onderwerpen bij ruimtelijke thema’s zoals datagedreven mobiliteit, digital twins of DMI. 

Privacy komt in bijna alle politieke partijen als belangrijk speerpunt terug. Het beschermen van de data van inwoners wordt gezien als belangrijk speerpunt. Hierin is NSC het meest uitgebreid, deze partij pleit voor het Estse model, het ‘once only’-principe: persoonsgegevens van burgers worden slechts eenmaal opgeslagen in een database van de overheid, en nergens anders.

Wanneer een entiteit deze gegevens wil opvragen, wordt de zoekvraag geregistreerd en gemeld bij de burger. Burgers kunnen dan zien wie hun data gebruikt en kunnen er eventueel een klacht over indienen. 

Het belang van ethiek wordt ook benadrukt door Volt en D66, die beide pleiten voor waardegedreven innovaties en een koppeling maken tussen digitalisering en democratie.  

Potentie voor stad blijft uit 

Als we alle verkiezingsprogramma’s naast elkaar leggen, valt op dat er veel aandacht is voor privacy, ethiek en de rol van de overheid in het beschermen van de inwoner tegen ongewenste effecten. De kansen van digitalisering worden deels erkend, onder andere voor de arbeidsmarkt (CDA, D66, VVD, GroenLinks/PvdA, Volt) als voor andere transities.  

De nadruk ligt bij de meeste verkiezingsprogramma’s op de dreiging die uitgaat van digitalisering. Voor de positieve kanten, bijvoorbeeld voor gemeenten, is minder aandacht. 

Ook opvallend; alleen Volt besteedt veel aandacht aan de kansen van kunstmatige intelligentie (AI). Deze partij ziet daarin een rol voor klimaatverandering op bijvoorbeeld het gebied van handhaving en toezicht.  

Bij 50Plus, FvD, PVV leveren zoektermen als ‘digitaal’ of ‘smart’ geen stedelijke ideeën op. 

Verkiezingsprogramma's

Lees hier de volledige verkiezingsprogramma's van VVD, NSC, Groenlinks-PvdA, PVV, BBB, PvdD, D66, SP, CDA, FvD, ChristenUnie, Volt, Denk, SGP, JA21, BIJ1 en 50PLUS.