Zelf was ik nogal onder de indruk van de slimme steden die Aramco - het Saoedische energiebedrijf - bij haar bedrijven bouwt. De techniek was indrukwekkend, net zoals de controlezucht in de steden. Alles wordt gemonitord, ook de bewoners, maar dat maakt niet uit volgens de mensen op het paviljoen, want ze vertrouwen hun overheid.

Dat doe ik ook, maar ik hou ook van mijn vrijheid. En de Aramco-steden zijn niets meer of minder dan de moderne versie van de tuinsteden zoals Agnetapark in Delft waarbij bewoners gecontroleerd werden of ze zich wel goed gedroegen en de was op zondag niet buiten hing. Ik ben blij dat we daar vanaf zijn.

Net zoals dat ik blij ben dat wij leven in deel van de wereld waar niet één, maar meerdere technische oplossingen naast elkaar kunnen bestaan. Dat heeft nadelen, maar leidt ook tot keuzevrijheid en concurrentie. En die zorgt ervoor dat er betere oplossingen ontstaan. Dat is niet vanzelfsprekend. Je hebt er een overheid voor nodig die dat mogelijk maakt en bedrijven die durven samen te werken.

En dus ging ik weer terug naar het Nederlands paviljoen, waar verschillende bedrijven en overheden om elkaar heen dansten om te ontdekken hoe ze dat moeten doen. Of naar de stand van Estland, dat stelt dat naast big tech ook een technisch sterke overheid moet staan die zij dan maar e-Estonia hebben gedoopt. En naar Finland dat ondernemerschap voorop stelt, op de manier die we in Europa prettig vinden.

’s Avonds dineerden we met Vlamingen, die vergelijkbare opgaven hebben als wij, maar het net een beetje anders aanvliegen. En dat stemde me optimistisch. Ik proefde de wil om door uitwisseling van data en informatie echt efficiënter te willen werken. En zo minder grondstoffen te verspillen.

Ik werd blij van het optimisme dat ik thuis in Nederland soms mis. Hier op de Expo in Barcelona liepen mensen rond die de problemen zagen, maar er ook van overtuigd waren dat ze die konden oplossen. En dat techniek hen daarbij kan helpen. Niet door een AI-gestuurd control center te bouwen, zoals in de Aramco-steden, maar als een verbeterde versie van onze democratie.

De utopie. Je moest haar willen zien. Maar ze was er wel degelijk.