De netbeheerders zeggen dat de vraag naar ruimte op het elektriciteitsnet explosief is gegroeid en het net in vrijwel heel Nederland zo goed als vol zit. Daardoor komt de verduurzaming van bedrijven in de knel. Ook huishoudens kunnen last van netcongestie krijgen, schrijft Jetten aan de Tweede Kamer. 

‘Voor kleinverbruikers zoals huishoudens, laadpalen en kleine bedrijven is in de meeste provincies nog voldoende ruimte op het elektriciteitsnet. Maar in Flevoland, met uitzondering van de Noordoostpolder, Gelderland en Utrecht kunnen kleinverbruikers vanaf 2026 wel worden geraakt.’ 

Daarom gaan netbeheerders en het kabinet de strijd aan met netcongestie door het stroomnet sneller uit te breiden, de huidige ruimte op het net beter te benutten en de vraag naar elektriciteit buiten de piekuren te verplaatsen. 

Verkorten procedures 

Jetten vraagt lokale overheden voldoende ruimte vrij te maken voor uitbreiding van de elektriciteitsnetten. ‘Met gemeenten en provincies werk ik aan het proactief aanwijzen van grond voor elektriciteitsnetten, batterijen en elektrolysers.’ Daarbij wil hij uitgaan van inzichten van TenneT en regionale netbeheerders. 

Ook wil de minister bepaalde uitbreidingen als ‘zwaarwegend maatschappelijk belang’ aanmerken. Daarvoor geldt dat er maximaal één beroepsprocedure mogelijk is, en alleen bij de Raad van State. Zo worden procedures met maximaal 1,5 jaar verkort. 

Om dat voor elkaar te krijgen, wil Jetten het wetsvoorstel ‘Versterking Regie Volkshuisvesting’ in te zetten. Die ligt momenteel bij de Raad van State voor advies. Met dat voorstel van woonminister De Jonge wordt ook beoogd procedures te versnellen voor woningbouw. 

Jetten wil een pilot starten waardoor TenneT alvast kan bouwen, terwijl de vergunningen nog niet zijn afgegeven of waar de bouwplannen nog bij de Raad van State liggen. ‘Dit doe ik in goed overleg met de direct betrokken gemeenten en provincies.’ 

Door ruimtelijke ontwikkelingen en energiesystemen in samenhang te programmeren, wil Jetten ook zorgen voor een versnelling. Hij werkt daarbij met BZK, IenW, (de koepels van) de gemeentes en provincies en de netbeheerders aan de aanpak ‘Integraal Programmeren’. 

Contracten ontlasten piekmomenten 

Met grootverbruikers wil hij nieuwe contracten om op piekmomenten minder elektriciteit te gebruiken. Daardoor kunnen er meer bedrijven worden aangesloten, aldus Jetten. Netbeheerders en toezichthouder ACM werken nu aan een aanpak om dat soort contracten aantrekkelijker te maken voor bedrijven. 

Daarnaast wordt een deelnameplicht verder uitgewerkt. Dat betekent dat grootverbruikers die veel elektriciteit gebruiken, een bod doen aan de netbeheerder tegen welke prijs zij een bepaalde hoeveelheid stroom minder afnemen tijdens piekmomenten. 

Flexibiliteitstenders voor aanbieden ruimte stroomnet 

Verder willen het kabinet en de netbeheerders vanaf komend jaar proactief veilingen, zogeheten flexibiliteitstenders, starten. Daarmee kunnen bedrijven, zoals een batterij-exploitant, voor een langere periode op strategische plekken ruimte op het stroomnet aanbieden tijdens piekmomenten. 

Zo’n 166 miljoen euro gaat naar de stimulering van energiehubs. Dan kunnen bedrijven lokaal hun elektriciteitsvraag en -aanbod op elkaar afstemmen. Daardoor is minder ruimte op het stroomnet nodig.  

Het wordt volgend jaar mogelijk voor bedrijven om de beschikbare ruimte op het net te delen met elkaar via groepscontracten. Zo kan een bedrijf de ruimte op het stroomnet gebruiken die een ander bedrijf op dat moment niet nodig heeft. Dat is op dit moment nog niet toegestaan. 

Slimme apparaten voor consumenten  

Oplossingen tegen netcongestie zijn niet alleen te vinden bij de bedrijven, vindt Jetten. Voor huishoudens gaat gelden dat slimme, op afstand aanstuurbare warmtepompen en laadpalen in de toekomst de norm worden. 

Het kabinet zet hiervoor in op de ontwikkeling van nieuwe standaarden en certificering. Voor openbare laadpalen wordt flexibel laden een standaardonderdeel van de contracten met gemeenten.

Opmerkelijk is dat Jetten ook een tijdelijke oplossing ziet hybride warmtepompen. ‘Bij hybride warmtepompen kan er geschakeld worden tussen gebruik van elektriciteit en aardgas, waardoor deze technologie veel minder belastend is voor het elektriciteitsnet.’