Anderhalf jaar inmiddels proberen CU-Kamerlid Pieter Grinwis en zijn collega Henk Nijboer van PvdA/Groenlinks woonminister De Jonge ervan te overtuigen een doorbouwgarantie in te voeren. 

Die doorbouwgarantie is volgens hen hard nodig. In het eerste en tweede kwartaal van dit jaar kwam het aantal verkochte nieuwbouwwoningen net boven de 6,6.000 uit. Dat is het laagste aantal transacties sinds het begin van de meting in 2015.

Doorgaans starten projectontwikkelaars als zeventig procent van de nieuwbouwwoningen is verkocht. Als dat minder is, komt het project stil te liggen. En dat gebeurt volgens de Kamerleden regelmatig.

Het is ook niet vreemd dat kopers achterblijven, zei Grinwis dinsdag in de Tweede Kamer. ‘Mensen hebben vaak een eigen huis en willen dan een appartement kopen. Het zijn vaak ouderen die in appartementen wonen. Zij zeggen: “Weet ik wat ik voor mijn huis krijg?”’

‘Die appartementen zijn hartstikke duur, de rente stijgt en er zit twee, drie of tweeënhalf jaar tussen vanwege de bouw. Dat gaat dan niet door en dan wordt zo'n project vertraagd of komt het niet van de grond’, aldus Grinwis. ‘Ik vind zo'n doorbouwgarantie dus echt een no-brainer.’

Het geld voor de doorbouwgarantie willen ze halen uit 600 miljoen euro aan incidentele overdekking. Bovendien is het geen gift, zei Grinwis. ‘Het is niet eens een subsidie; nee, je moet er gewoon netjes een verzekeringspremie voor betalen, maar je hoeft 'm niet te gebruiken.’

Financieel risico

VVD-Kamerlid Peter de Groot waarschuwde dat de plannen financieel uit de hand kunnen lopen. ‘Als de hypotheekrente straks nog verder doorstijgt, worden die huizen helemaal niet meer afgezet. Dan zit de overheid met die huizen.’

'Zouden we niet gewoon ervoor moeten zorgen, conform het voorstel van de VVD, dat de markt wat meer ruimte krijgt in plaats van dat we er steeds meer belastinggeld tegenaan gooien om de problemen op te lossen?’

Grinwis reageerde dat dat al eens is geprobeerd, maar niet is gelukt. ‘Eén van de grote fouten van tien jaar geleden is dat toen de bouw totaal is ingestort, de overheid erbij ging staan kijken en zei: markt, los het maar op!’

Woonminister De Jonge

Onduidelijk is nog wat minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening gaat doen. De tweede termijn van het debat is donderdag en hij komt dan met een antwoord.

Eerder was de woonminister tegen, onder meer vanwege de dekking en de financiële risico’s. Nu de Kamerleden dekking hebben gevonden, is de positie van De Jonge onduidelijk. Zijn partij CDA stemde alvast tegen de motie, net als de VVD, BIJ1, JA21 en BBB.

De NEPROM heeft wel tevreden gereageerd op de motie. ‘Een stap in de goede richting om de terugval van de woningbouwproductie tegen te gaan’, aldus de organisatie voor projectontwikkelaars.

Over een doorbouwgarantie wordt overigens al langer gesproken. In 2020 liet toenmalig minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een rapport over de contouren van een doorbouwgarantie opstellen. 

De Kamerleden stelden ook voor om de winstbelasting van woningcorporaties af te schaffen en dat voor gemeenten een  nieuwbouw- of een vergunningpremie wordt ingesteld zodat die meer of sneller vergunningen uitgeven.

Motie vaste huurcontracten

De Kamermeerderheid voor de motie over de doorbouwgarantie was niet het enige succes van het tweetal gisteren. Een initiatiefwetsvoorstel om vaste huurcontracten verplicht te stellen, werd met twee derde meerderheid aangenomen.

‘Sinds 2016 kunnen particulier verhuurders een tijdelijk huurcontract aanbieden. En sindsdien is het aantal flexcontracten explosief gestegen. Vandaag de dag is tot wel een derde van de nieuwe huurovereenkomsten een flexibel huurcontract’, zegt Henk Nijboer.

Volgens GroenLinks/PvdA en de ChristenUnie legt de voorgestelde wet een wildgroei aan huurcontracten van één of twee jaar aan banden. 

De initiatiefnemers verdedigen het voorstel binnenkort in het Eerste Kamer. Het lijkt erop dat ze daar ook een meerderheid achter zich kunnen krijgen. In de Tweede Kamer stemden alleen VVD, FVD en Groep Van Haga tegen.