De Le Roy tuin, een ecokathedraal in Heerenveen, werd in de categorie Maatschappelijke Initiatieven unaniem tot winnaar verkozen. Een ecokathedraal is een werktuin waar langdurige processen tussen menselijke materialen en natuur worden bestudeerd. In Heereveen liggen stoeptegels en ander overtollig bouwmateriaal opeengestapeld om zich te laten overwoekeren door flora en fauna.

Het project is in de jaren 1970 gestart door tuinarchitect en kunstenaar Louis le Roy, en is vanwege het bestuderen van de natuurlijke processen bedoeld om tot het jaar 3000 te blijven duren. Dankzij de jarenlange inzet van buurtbewoners en vrijwilligers is de tuin in de afgelopen 57 jaar uitgegroeid tot een tuin met eetbare planten en fruitbomen die voedsel bieden aan mens en dier.  

‘Tijd is de enige factor die biodiversiteit tot grote hoogte kan brengen en bijdraagt aan een gezonde leefomgeving voor de mens! Het bijna filosofische gedachtegoed van kathedraal denken was indrukwekkend’, aldus de jury.

Afrikaanderwijk kreeg groene metamorfose

In de categorie Professionals won de Tuin van de Afrikaanderwijk in Rotterdam. De oude arbeiderswijk in het stadsdeel Feijenoord was vroeger een vrij onrustige en gesloten wijk, maar zit al enige tijd in de lift. Vanuit operatie Steenbreek zijn veel tegels vervangen door groen, ontstonden er nieuwe sociale ontmoetingsplekken en kwam er een tuinwijk. De botanische tuin die al bijna honderd jaar in de wijk ligt sluit goed aan bij de vernieuwing.  

‘Deze wijkaanpak is een zeer geslaagd en inspirerend voorbeeld voor steden en dorpen hoe de domeinen groen en sociaal elkaar echt versterken’, aldus de jury. ‘Bij dit prachtige project zijn echt alle koppelkansen benut op het vlak van biodiversiteit, klimaatadaptatie, gezondheid en sociale cohesie. De bewoners van de Afrikaanderwijk, mensen die het in hun leven best wel moeilijk hebben gehad, genieten sinds dit jaar dagelijks van hun prachtige tuin.’

De jury, met als voorzitter meteorologe Margot Ribberink, geeft haar complimenten vooral aan de veelzijdigheid van het netwerk alsook het feit dat in relatief korte tijd zoveel resultaat is bereikt. ‘Een stukje niemandsland is getransformeerd tot iemandsland en bewoners zijn enorm trots op hun buurt. Alle betrokken partijen voelden een urgentie en zich ook gesterkt door met elkaar de schouders eronder te zetten. Een unaniem gekozen en zeer terechte winnaar van de Steenbreektrofee 2023 in de categorie professionals.’

Urgentie van groen neemt toe

‘Het grote aantal inzendingen ter verbetering van biodiversiteit viel dit jaar echt op’, zei de jury. ‘Met de enthousiaste soms jarenlange inzet van pioniers of groene verbinders worden steeds meer stappen gezet om onze leefomgeving te vergroenen, waarbij duidelijk de koppeling met gezondheid wordt gelegd. De urgentie van meer groen begint in steeds meer lagen van de samenleving door te dringen.’  

De jury was dan ook blij verrast met nieuwkomers als een Vereniging van Eigenaren en een woningbouwcorporatie. ‘De kracht van samenwerking met diverse partijen blijft altijd wel de sleutel tot succes’, aldus voorzitter Ribberink.

Eerdere winnaars

Met de verkiezing van de Steenbreektrofee gaat Stichting Steenbreek ieder jaar op zoek naar innovatieve en inspirerende voorbeelden die een positieve bijdrage leveren aan biodiversiteit, klimaatadaptatie en een gezonde leefomgeving. Het sociale domein staat hierbij centraal: door gezamenlijk aan de slag te gaan met vergroening ontstaat meer verbinding in de wijk, wordt de saamhorigheid vergroot en de betrokkenheid van bewoners gestimuleerd.

De Steenbreektrofee is eerder uitgereikt aan Den Haag en Leiden (2022), Landgraaf en Harderwijk (2021), Spijk (2019), Laarbeek (2018), Leeuwarden (2017) en Den Haag (2016). Het is de zevende keer dat de Steenbreektrofee wordt uitgereikt.