In het onderzoek, gemaakt in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken, stelt het PBL vast dat het aantal grote gebouwen zoals distributiecentra en kassen de afgelopen jaren met 2.500 is toegenomen.
De hoeveelheid XL- en XXL-distributiecentra is volgens het planbureau in de periode 2016 en 2021 met 40 procent gegroeid. De totale oppervlakte van deze gebouwen is ondertussen met bijna 10 procent toegenomen tot 22.591 hectare. Per inwoner is dat bijna twee keer zoveel als in Duitsland.
De toename van de ‘verdozing’ vindt volgens het PBL vooral plaats in zuidelijk Noord-Holland, Zuid-Holland, Noord-Brabant, Zuid-Gelderland en Noord-Limburg. De komende tijd neemt het aantal distributiecentra in deze regio's nog verder toe.
Volgens het onderzoek valt op een paar specifieke locaties in deze regio’s op dat sprake is van een gestage en omvangrijke ‘verstening’ en verdichting van het landschap met kenmerken van zowel clustering als lintvorming.
| Lees ook: Tim Beckmann (Dilas): ‘Geen clustering maar spreiding distributiecentra’ |
De sterke ontwikkeling van distributiecentra in Nederland is volgens Rienk Kuiper, auteur van het rapport, geen natuurlijk verschijnsel, maar het logische gevolg van het gevoerde overheidsbeleid.
'Vanuit ruimtelijke overwegingen of om de circulaire economie te stimuleren kan een (bij)sturing van de ontwikkeling van distributiecentra wenselijk zijn', zegt Kuiper.
Vraagtekens mainportbeleid
Het is volgens de PBL-onderzoeker raadzaam dat niet alleen provincies sturen op de locatie van grootschalige distributiecentra, maar ook als centrale overheid het stimuleringsbeleid voor Nederland Distributieland bij te sturen.
'Mede daarom kunnen vraagtekens worden gezet bij de voortzetting van het mainportbeleid door de overheid', zegt Kuiper die hieraan toevoegt dat de trend van grootschalige distributiecentra niet direct aansluit op de ruimtebehoefte van een volledig circulaire economie.
‘Circulariteit vraagt andere typen bedrijventerreinen.’
Het kabinet werkt met de provincies binnen het programma ‘Grip op grote bedrijfsvestigingen’ (Grip) aan een nieuwe handreiking voor de regionale meerwaarde van nieuw te vestigen bedrijven. Binnen de richtlijn gaat het om bedrijventerreinen die geschikt zijn voor vestiging van nieuwe bedrijfspanden groter dan 5 hectare.
Het gaat niet alleen om de aanpak van grootschalige distributiecentra, maar ook om grootschalige productiebedrijven, bouw- en maakindustrie en datacenters van meer dan 5 tot 10 hectare.
