Het kabinet richt zicht nadrukkelijk op heel Nederland. Het zegt daarmee afscheid te nemen van de ruimtelijke ordening van afgelopen 15 jaar, dat prioriteit gaf aan het versterken van regio's en steden die al sterk waren. In de notitie staat dat er noodzaak is om alle regio's beter te benutten, met toekomstperspectief voor álle regio's. 

Demissionair minister Hugo de Jonge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) ‘We willen heel Nederland benutten en heel Nederland in haar regionale verschillen recht doen. Hierbij zoeken we de balans tussen leefbaarheid, economie en ecologie’. 

Ook in regio’s waar groei minder voor de hand ligt, wil het rijk zorgen voor voldoende voorzieningen met plek voor kleinschalige verdichting van steden en dorpen. Dit met een stevige inzet op economie, wonen, infrastructuur en voorzieningen in meer regio’s en steden dan nu het geval is. 

‘We willen heel Nederland benutten en heel Nederland in haar regionale verschillen recht doen. 

In de contourennotitie wordt op hoofdlijnen de inhoud van de toekomstige Nota Ruimte gepresenteerd. Voor verschillende thema's in de leefomgeving geeft het kabinet aan welke keuzes in de Nota Ruimte een plek moeten krijgen. Voor de korte termijn zijn veel van die keuzes al gemaakt in lopende nationale programma's.

De Nota Ruimte is gericht op de nationale schaal, zoals aangegeven in de Omgevingswet. De Nota heeft betrekking op de leefomgeving in brede zin. Dat gaat verder dan enkel het ruimtelijke perspectief en dus ook op thema's als veiligheid, gezondheid, milieu en landschappelijke en stedenbouwkundige waarden. 

Verder gaat de Nota Ruimte niet enkel over gebouwen, infrastructuur en grondgebruik, maar ook over de ruimte ondergronds, op de Noordzee en in de lucht.

Zeven kernregio's  

Hoewel elke regio volgens het kabinet toekomstperspectief verdient, borduurt de Contourennota voort op het bestaande beleid met zeven regio's waar verstedelijkingsstrategieën voor worden opgesteld om een extra groeiopgave aan te kunnen.  

Daarnaast ziet het kabinet ook extra groeiruimte in Eindhoven, de Stedendriehoek (Apeldoorn, Deventer en Zutphen), Twente, Zuid-Limburg en een uitbreiding van de verstedelijkingsstrategie Groningen-Assen richting Emmen. 

Leidende principes 

Het rechtmatig verdelen van ruimte in Nederland moet volgens het kabinet drie leidende principes volgen: het eerlijk verdelen van lasten en lusten zonder problemen af te schuiven naar volgende generaties of gebieden. Ook moet het slim en kwalitatief combineren en stapelen van functies helpen om goed met de schaarse ruimte om te gaan. Tot slot moet er aandacht zijn voor de eigenheid van regio's en lokaal passende oplossingen. 

Naast leidende principes, noemt de notitie ook drie ‘bewegingen’. Toekomstperspectief voor alle regio's is daar een van, daarbij horen ook een beter evenwicht tussen landbouw en natuur in heel Nederland met toekomstbestendige landbouw en herstel van de biodiversiteit. 

Ook moet Nederland naar een klimaatneutrale en circulaire samenleving, met schonere energie, duurzamere vervoersstromen en het samenbrengen van vraag en aanbod.  

Deze bewegingen zijn onderling sterk met elkaar verbonden. In de opmaat naar een nieuwe Nota Ruimte werkt het kabinet aan een ruimtelijke hoofdstructuur. Met kaarten willen ze laten zien hoe Nederland zich tot 2050 kan ontwikkelen. 

Het kabinet nodigt alle Nederlanders uit om mee te denken over de Nota Ruimte, die na de Contourennotitie zal volgen. Hiervoor wordt onder andere een online tool gemaakt waarbij mensen ‘op de stoel van minister De Jonge’ kunnen gaan zitten. Hen wordt dan beleidsopties voorgelegd, waarin Nederlanders keuzes moeten maken die in de Nota Ruimte centraal staan, aldus een nieuwsbericht op de site van de Rijksoverheid.