‘Omwonenden moeten erop kunnen vertrouwen dat we hen beschermen tegen de gezondheidsrisico’s van uitstoot’, zegt gedeputeerde Jeroen Olthof, voor Leefomgeving, Milieu en Gezondheid. ‘Maar vaak blijkt dat de huidige wetten en regels onvoldoende garantie bieden voor een gezonde leefomgeving.’ 

In het rapport van de Onderzoeksraad, dat nu wordt onderschreven door de provincie, staat onder meer dat het huidige stelsel van Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) onvoldoende instrumenten heeft om een gezonde leefomgeving te garanderen. 

‘In de afgelopen jaren is gebleken dat het voldoen aan milieunormen niet automatisch betekent dat er sprake is van een gezonde leefomgeving’, schrijft het provinciebestuur aan de Provinciale Staten. Bovendien erkent de provincie dat ze lange tijd te weinig oog had voor de gezondheid van de omwonenden van Tata Steel. 

Wat is gezonde leefomgeving? 

De vraag is vervolgens hoe gezond een leefomgeving dan moet zijn, stelt de provincie. ‘Er zullen bij uitstoot van stoffen altijd gezondheidseffecten optreden. De belangrijke vraag is welk niveau van uitstoot we acceptabel achten.’ 

De uitkomst van zo’n landelijke discussie zouden nieuwe regels moeten zijn vanuit het Rijk. Hiervoor zijn verschillende concrete aanknopingspunten, schrijft de provincie, zoals landelijk beleid en regelgeving voor cumulatie. 

Ook zou eerder gekeken moeten worden naar piekbelasting, in plaats van alleen gemiddelden, en naar innovatieve technieken of het verplicht vervangen van verouderde installaties. Op dit moment is dat nauwelijks afdwingbaar door provincies. 

Rekening handhaving bij bedrijven 

De volgende vraag is wie de handhaving van die regels moet betalen. ‘Er zijn echter meer gebieden rondom industrie – zoals Schiphol en het westelijk havengebied in Amsterdam – waar de druk op de leefomgeving toeneemt. Er wordt ook op deze plekken meer inzet gevraagd. Daarvoor is op dit moment onvoldoende arbeidscapaciteit.’ 

Daarnaast legt inzet zoals bij Tata Steel een te groot beslag op de financiële middelen van de provincie. ‘Het is daarom de vraag of we als overheid  – en daarmee indirect de burger – blijven betalen voor de stijgende kosten van toezicht, of dat we (een deel van) de kosten doorbelasten aan bedrijven uit de zwaarste milieucategorie.’ 

Het rapport van de OvV, waarop Noord-Holland reageerde, verscheen afgelopen april. De onderzoekers keken aan de hand van Tata Steel, Chemours en de Asfaltcentrale Nijmegen hoe industriële uitstoot door bedrijven en overheid worden beheerst en hoe omwonenden daarmee worden beschermd tegen gezondheidsrisico’s.