Succes Marktplein te danken aan inzet lokale ondernemers
Beeld: Gemeente Hengelo / JLF Foto & Filmstudio
‘We zijn heel trots op dit project, omdat het plein door de inwoners van Hengelo is bedacht’, zegt Joop Neijenhuis, programmamanager binnenstad Hengelo, tegen Vastgoedmarkt. ‘Nu het klaar is, blijkt het ook echt een plein van en voor de Hengeloërs te zijn.
Het nieuwe Marktplein is begin april dit jaar feestelijk geopend en is zeer positief ontvangen door de bewoners van Hengelo. In het openingsweekend werd een programma aangeboden door lokale evenementenorganisaties, verenigingen, winkeliers, horeca en andere partners.
Na de metamorfose is het plein een stuk groener met bomen en bloemen die zorgen voor een aangename sfeer en schaduw bieden op warme dagen. De verblijfskwaliteit is vergroot door meer bankjes om vrijblijvend een hapje te eten en rond te kijken. Op het nieuwe marktplein worden ook kleinschalige evenementen georganiseerd, zoals miniconcerten, markten en culturele activiteiten. Dit zorgt voor meer leven in de stad en maakt het plein tot een bruisende en levendige plek.
In het nieuwe ontwerp is innovatieve verlichting in staat om met kleuren in te spelen op sferen en activiteiten. De verlichting komt terug in het ‘urban frame’, boven het podium en het yogaveld. Op het Brinkplein zie je verlichting met speciale patronen. De basiskleur is amber, afgestemd op de rest van het Hengelose interieur. Deze kleur geeft volgens de gemeente een warme uitstraling en zorgt voor een huiskamer gevoel.
Het marktplein is volgens de gemeente getransformeerd naar een groen ‘doe plein’ met waterelementen en innovaties zoals een ‘stormharvester’, dat is één oplossing om regenwater op het plein op te kunnen slaan én te hergebruiken.
De investeringen in het plein zorgden ook voor investeringsvertrouwen in de gehele binnenstad, waaronder vastgoedpartijen die panden opknapten en winkelketens die terugkeerden.
Het plan voor het nieuwe Marktplein is onderdeel van het actieplan Vitale Binnenstad, dat in 2017 tot stand kwam door een samenwerking tussen de gemeente en partners uit de binnenstad. Het Hengelose project werd verkozen tot Meest Inspirerende Binnenstadsproject, samen met een ander project uit Veenendaal, bij de Verkiezing Meest Inspirerende Binnenstad.
Innovatieve transformatie Marktplein door garage onder de grond
Beeld: Peter Lous
Nadat de bestrating zijn houdbaarheidsdatum voorbij was, ging het Marktplein in Apeldoorn volledig op de schop. De ambitie was om het plein te transformeren tot stadspark, waarbij genoeg ruimte beschikbaar blijft voor markten en andere evenementen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van obstakelvrije elektriciteitspunten.
Het meest in het oog springende element van het nieuwe plein staat er nog niet. Een markthal, eind dit jaar gebouwd, moet de kers op de taart worden van de groenere, meer uitnodigende openbare ruimte van Apeldoorn. In de lokale gemeenteraad bestaat de ambitie om de locatie zowel deels als park en plein in te richten. Het ontwerp van bureau West 8 kreeg uiteindelijk de meeste stemmen in een verkiezing met vier verschillende ontwerpen.
Het oude plein was volgens omwonenden en inwoners te klein en te leeg, door het willen bieden van ruimte aan de warenmarkt en andere evenementen zoals de kermis. In het nieuwe ontwerp is die ruimte er nog altijd, maar is het plein rijker aangekleed. Daarnaast is de bestratingskwaliteit weer in orde.
'Op het plein zelf staat een grote plantenbak waar kleinere typen bomen in kan groeien, hier zijn drie bomen in geplant', zei René Olde Rikkert eerder tegen Straatbeeld.nl. Rikkert is namens de gemeente Apeldoorn intensief bij het project betrokken. 'Aan de rechterzijde van het plein, waar je de binnenstad ingaat, zijn ‘boombunkers’ geplaatst. Zo hebben de bomen genoeg ruimte om te groeien, waardoor er straks een mooie groene rand rondom het plein ontstaat en het plein een groener en gezelliger karakter krijgt.'
De grote plantenbak op het plein is aangekleed met zitelementen aan de gehele rand. Samen met de schaduw die de bomen verschaffen is de plek volgens projectleider René Olde Rikkert aantrekkelijker en levendiger om te verblijven dan in de oude situatie.
Bij het maken van het ontwerp liep bureau West 8 aan tegen enkele opgaven: de parkeergarage onder het plein bood beperkte ruimte in de bodem. Dit leidde uiteindelijk tot de keuze om obstakelvrije PUTkasten te installeren voor elektriciteitspunten. Het type model in Apeldoorn zakt volledig weg onder de grond, maar is minder diep. De boombakken zijn een halve meter hoog ontworpen om hetzelfde probleem te omzeilen.
Beeld: West 8
Winterswijk laat zien: mooi plein lijkt soms op park
Beeld: Erik de Roos
In Winterswijk maakte een rommelig gebied met een dominante rol voor de auto plaats voor een organische parkloper met hier en daar kleinere pleintjes en een waterspeelplek. Deze openbare ruimte is niet enkel fijn voor inwoners, maar ook voor ruim 165.000 toeristen.
Winterswijk schreef in 2021 de centrumvisie ‘Hart van Wenters’, bedoeld integraal stedelijk te herverkavelen in enkele focusgebieden. Groene gebieden zoals de Muziektuin en de Notaristuin moeten meer aan elkaar verbonden worden. Dit vroeg om een transformatie van het Vrijheidspark van autodominant en versteend plein naar een oase van rust.
Een druk en rommelig geheel, met veel ruimte voor parkeerplaatsen, is nu een organisch en eenduidige parkloper. De monumentale gebouwen zoals het voormalig raadshuis, postkantoor en burgemeesterswoning én de prachtige grote bomen zijn behouden en komen nu meer tot hun recht.
In de oksels van de parkloper ontstaan er pleintjes met ruimte voor evenementen en een waterspeelplek, waarin ook de iconische mega veldkei uit Winterswijk is neergedaald. Het hart van het park bestaat uit een opgetilde ligweide die ingelijst wordt door een brede granieten zitrand.
De burgemeesterswoning in het midden wordt omgevormd tot een horecapaviljoen waar bezoekers kunnen genieten van uitzicht op speelruimte voor kinderen. Een enorme Oehoe trekt als speelelement al snel de aandacht.
Opruimen was volgens architect Harro de Jong van Burro Harro de grootste opgave. Door zorgvuldig te kijken naar wat in het oude ontwerp het behouden waard was, ligt er in Winterswijk nu een fris, nieuw park met desondanks herkenbare elementen zoals het verzetsmonument van Tante Riek en een monoliet (nu onderdeel van een fontein).
Schouwburgplein zoekt verbinding met omliggende levendigheid
Beeld: Gemeente Rotterdam
Rotterdam heeft een metamorfose in gedachte voor het Schouwburgplein. Het moet meer een geheel worden, meer aansluiting krijgen met omliggende activiteiten en horeca en het krijgt een groenere en gezondere inrichting. Kosten zitten de realisatie echter in de weg.
Het huidige Schouwburgplein is nu nog aardig versteend. De openbare ruimte ligt boven op een parkeergarage en wordt omgeven door straten, fietspaden en culturele instellingen.
In het geplande ontwerp wordt er meer op elkaar afgestemd, volgens de ontwerpers in de gekozen materialen en het culturele- en horeca-aanbod. Zij moeten meer uitnodigen om in de ruimte te verblijven en er niet enkel aan voorbij te rijden. Het nieuwe plein moet, zo staat op de projectsite, een verlengstuk worden van de podia rondom.
Om dit te bereiken wordt er een nieuwe vloer gelegd, met vergroening, en worden de straten aangepakt. De parkeerplekken worden deels of geheel vervangen door een grote ondergrondse fietsenstalling en een klimaatadaptief waterbergingssysteem voor het groen boven de grond. In hetzelfde gedachtegoed worden de daken van omliggende gebouwen vergroend.
Het Schouwburgplein wordt aangepakt als onderdeel van een totaal van zeven stadsprojecten uit het stadsakkoord Rotterdam Sterker Door. De aanleg van het nieuwe plein en andere projecten is echter voorlopig stopgezet vanwege stijgende kosten.
Knus plein richt zich op verschillende familie-activiteiten
Beeld: Gemeente Groningen / Bert Lanting
De Grote markt van Groningen heeft er een broertje bij gekregen. Iets verderop verrees de Nieuwe Markt. Dit nieuwe stadsplein is bedoeld voor een dynamisch gebruik en kent een kindvriendelijk ontwerp.
Toen de oostwand van de Grote Markt werd vernieuwd en de pleinwand verplaatste, ontstond er ruimte voor een nieuw plein. Het knusse plein is omringd door zowel oude als nieuwe bebouwing, waaronder verschillende horecatenten en het Market Hotel. Het meest opvallende gebouw is die van cultureel centrum Forum Groningen.
De Nieuwe Markt kreeg naast een neutrale strakke bestrating een aantal vaste groenbakken met bomen en struiken. De noordkant leende zich daar goed voor, omdat dat de enige plek van het plein is zonder onderliggende fietsenkelder. Verder kreeg het plein een ‘watertafel’ en een waterstroom vanaf de Naberstraat richting de ingang van het Forum.
De vrije ruimte is verder opengelaten met een reden. Het is de bedoeling dat de Nieuwe Markt tijdelijke invullingen aantrekt, die afhankelijk zijn van het seizoen. Denk aan een ijsbaan in de winter, een mobiele fontein in de zomer, kunstmanifestaties, een boekenmarkt of verplaatsbare speeltoestellen.
Verder bijzonder aan het ontwerp van de Nieuwe Markt is dat er geen auto’s of fietsers op het plein (mogen) rijden. Kinderen kunnen daardoor vrijuit spelen op het plein, terwijl ouders toekijken vanaf het terras.
Als het aan de plaatselijke ondernemers ligt, wordt de Nieuwe Markt een plek met veel bedrijvigheid. ‘Er zit hier een hoop nieuwe ondernemersbloed, bijvoorbeeld bij Blue Bananas, Stach en Donna’s’, zei Niek Strous, General Manager bij WestCord Market Hotel, tegen de Groninger Ondernemers Courant. De ruimte op de Nieuwe Markt is veel beperkter dan op de Grote Markt of de Vismarkt. ‘‘We willen daarom inzetten op kleinschaligere evenementen. We denken daarbij aan evenementen voor families met kinderen’, aldus Strous.
Stadswijk Hortus, Almere had pleinen al klaar door Floriade
Beeld: Andre Prins Fotografie
Stadswijk Hortus, te realiseren op het oude Floriade-terrein, moet nog gebouwd worden, maar het groen en de openbare omgeving zijn al klaar. Zo ook het centrale plein naast woontoren Flores. Gelegen aan het water en met open uitzicht is dit een ideale plek om te verblijven.
Aan de zuidzijde van Flores kijk je uit over het centrale plein van Hortus en de Alleezone van het gebied. Over het centrale plein lijkt niet veel bijzonders te zeggen, maar over de directe omgeving des te meer.
Op het centrale plein zijn heuvels aangebracht, bedekt met gras waarop gelegen kan worden en bomen voor het toevoegen van schaduw en het verlagen van de temperatuur rond lichte hoogteverschillen.
De rest van het plein biedt veel ruimte voor voetgangers en fietsers om het plein over te steken. Aan de noordrand van het centrale plein kunnen bezoekers van de openbare ruimte langs het water zitten met uitzicht op een drijvend kunstpaviljoen, ontworpen door Studio Ossidiana.
In de stadswijk Hortus is wel op meer plekken aandacht voor goede pleinen. Woonzorgcentrum Flora, voor ouderen met dementie, kijkt uit op een van de Hortus’ meest kleurrijke pleinen.
Multifunctioneel Wilhelminaplein houdt met alles rekening
Beeld: FaceMePLS / Flickr
Wilhelminaplein? Veel Leeuwardensen zullen je corrigeren met ‘Zaailand’. Dit grote plein in het stadshart van Leeuwarden werd zo’n tien jaar geleden getransformeerd tot een groen-, water- en lichtvriendelijkere omgeving.
Vrijwel het hele gebied rondom het plein, gelegen tussen het station en het winkelhart van Leeuwarden, werd al getransformeerd. Vanaf 2009 ontstond aan de oostkant het moderne Fries Museum. Dit liet de bal rollen voor een nieuw pleinwand met winkels en appartementen en de uitbreiding van de ondergrondse parkeergarage.
Sluitstuk hiervan was de transformatie van het plein. Het nieuwe ontwerp moest rekening houden met de hoge kwaliteitseisen die alle betrokkenen wenste. Omdat het Zaailandplein daarbij een knusser karakter kreeg en onderdeel werd van het voetgangersgebied, werd gekozen voor het model ‘Tapijt’.
Deze naam staat voor het tapijt aan natuurstenen klinkers in de bestrating. In het tapijt zijn led-lampen, afwateringslijnen en kleine fonteinen verwerkt die overdag en ’s nachts moeten bijdragen aan de levendigheid van het plein.
Het plein wordt nog wekelijks gebruikt voor de markt en terrassen en is nog steeds geschikt voor grootschalige evenementen zoals concerten en kermissen. Het plein is onder meer de locatie voor dance-event Dancetour en het Fries Straatfestival, en werd eerder gebruikt voor 3fm Serious Request en The Passion.
Om deze evenementen te ondersteunen en ook verblijfskwaliteit te realiseren is gekozen om bomen te plaatsen op het plein. Deze zijn geplant in speciale houten boombanken, die ook dienen als zitplekken, en staan zo opgesteld dat ze op natuurlijke wijze de opstelling van de weekmarkt organiseren.
