'Uit gesprekken met gemeenten blijkt dat bij minstens acht gemeenten de ambitie leeft om in de toekomst ook andere voertuigcategorieën toe te voegen aan het regime van zero-emissiezones', schrijft Heijnen. In de regeling voor de voorgenomen uitstootvrije zones zijn nu alleen bestelbusjes en vrachtwagens opgenomen.
Gemeenten willen binnensteden volledig vrijwaren van diesel, LPG benzine. Alleen voertuigen op elektriciteit, waterstof of menskracht, zoals bakfietsen, zijn dan welkom. Uitzonderingen zoals kermiswagens en kraanwagens vooralsnog daargelaten.
Voor bedrijfswagens zijn er inmiddels wettelijke regels, maar voor ander vervuilend vervoer, zoals touringcars, taxi’s, snor- en bromfietsen en particuliere auto’s, zijn nog geen sluitende afspraken gemaakt over toegang tot zero-emissiezones.
Heijnen schrijft dat ze praat met gemeenten en de touringcarbranche om touringcars vanaf 2027 te kunnen weren uit uitstootvrije zones. Voor taxi’s loopt er een internetconsultatie.
Amsterdam, Den Haag, Eindhoven, Rotterdam en Tilburg hebben met bedrijven uit de taxibranche gesproken om taxi’s op brandstofmotoren te weren, maar dat is nog niet wettelijk geborgd.
Particuliere voertuigen op benzine
Particuliere personenwagens op benzine, LPG of diesel, zijn tot zeker 2030 welkom in zero emissiezones, als een gemeente geen milieuzone heeft ingesteld. Heijnen laat een besluit daarover aan een nieuw kabinet.
De vrijstelling voor particuliere busjes en vrachtwagens stopt naar verwachting wel in 2030. Die mogen dan niet meer in de binnensteden met een uitstootvrije zone komen.
Twijfel is er over snor- en bromfietsen op fossiele brandstoffen. De Tweede Kamer wil dat gemeenten ook die voertuigtypen kunnen weren in een zero emissiezone, maar is het de vraag of dat de beste weg is.
‘Een andere, maar niet geharmoniseerde mogelijkheid is werken met een geslotenverklaring, waar enkele gemeenten al toe hebben besloten. Een geslotenverklaring is een gemeentelijke bevoegdheid om een voertuigtype vanaf een bepaald bouwjaar te weren.’
Ontheffingen zero emissiezones
De toevoeging van nieuwe voertuigcategorieën betekent niet dat in zero-emissiezones enkel uitstootvrije wagens rijden. Inmiddels zijn er legio uitzonderingen en wordt er gesproken over harmonisatie daarvan.
Zo zijn er tot 2030 ontheffingen voor nieuwere bedrijfswagens en mogen marktkooplieden en kermisklanten met hun bijzondere wagens de stad gewoon in.
Ook zware kraanwagens kunnen de zone zorgeloos inrijden en als ondernemers kunnen aantonen dat de levertijd op een nieuwe elektrische voertuigen lang duurt, krijgen ze ook een ontheffing.
Het is nog onderwerp van discussie op welke manier chauffers zien hoe ze een uitstootvrije zone inrijden. Over het ontwerp voor het daartoe bestemd verkeersbord, besluit de nieuwe Tweede Kamer naar verwachting eind dit jaar.
Zeventien gemeenten hebben inmiddels een principebesluit over de zero-emissiezones vanaf 1 januari 2025 genomen. Elf andere gemeenten werken aan een besluit daarover.
