Parkstad Limburg mikt met eigen bedrijf op energie-autonomie

De zeven gemeenten binnen Parkstad hebben de ambitie dat ze in 2040 energieneutraal willen zijn, maar met het huidige beleid wordt die transitie niet gehaald. De gemeenten in het samenwerkingsverband gaan 25 medewerkers werven die de energietransitie moeten versnellen. De nieuwe arbeidskrachten gaan onder meer verkennen hoe samen met regionale energiecoöperaties een regionaal energiebedrijf kan worden opgezet.  

Voor de financiering van het energietransitie-initiatief ontvangen de Parkstadgemeenten van 2023 tot en met minimaal 2030 extra financiering vanuit de ‘Jetten gelden’. Deze gelden ondersteunen gemeenten in het versneld realiseren van het duurzaam opwekken van energie en het besparen van energie.  

‘Met het geld willen we een slag maken in de transitie van fossiele naar niet-fossiele energie. Dat is mogelijk, maar daarvoor hebben we extra menskracht nodig’, zegt Freed Janssen, wethouder in Landgraaf en voorzitter van de bestuurscommissie Duurzaamheid van Stadsregio Parkstad Limburg.  

Het bedrijf wordt een publieke coöperatie waarin de Parkstad-gemeenten samenwerken met vijf bestaande regionale energiecoöperaties. Dit zijn burgerinitiatieven, verenigd in de alliantie 'REScoop Limburg', waarvan de deelnemers gezamenlijk bijvoorbeeld een zonnedak, -weide of windturbines beheren. 

Het doel is zo veel mogelijk in eigen beheer opwekken van energie met zonnepanelen en windturbines. De opgewekte energie komt beschikbaar voor burgers, bedrijven en verenigingen in de Parkstadregio. 

Janssen verwacht dat met de coöperatieve energiemaatschappij de weerstand bij veel burgers tegen windmolens en zonneweides afneemt. ‘Het sentiment in de samenleving is dat de energiebedrijven de lusten krijgen en de burgers de lasten. Dat gevoel keert als de opbrengsten volledig ten goede komen aan de samenleving en de lasten zo veel mogelijk worden beperkt.’ 

Duurzaam en coöperatief bedrijf 

Parkstad wil op korte termijn een kernteam van drie verkenners aanstellen die de weg moeten plaveien voor de oprichting van het Lokaal Sociaal Duurzaam Coöperatief Energiebedrijf (LSDCEB). ‘Ook zoekt dit team van specialisten uit welke rechtsvorm de coöperatie moet krijgen’, zegt Janssen.  

‘We willen vooral het regionale en sociale karakter van het energiebedrijf benadrukken met een duurzaam en coöperatief karakter. We worden met zijn allen eigenaar van dit bedrijf’, zegt Ruud Braun, wethouder in Voerendaal en vicevoorzitter van de Bestuurscommissie Duurzaamheid van Stadsregio Parkstad Limburg.

'We worden met zijn allen eigenaar van dit energiebedrijf’

Volgens Parkstad-directeur Peter Bertholet speelt al geruime in de regio het plan om een regionaal energiebedrijf op te richten. ‘Uit onderzoek van de Hogeschool Zuyd en de Universiteit van Wageningen uit 2013 blijkt dat er toen jaarlijks een half miljard euro uit de regio wegvloeide aan energiekosten.'  

Hoe groot dat bedrag de afgelopen jaren was weet Bertholet niet exact. 'Maar het bedrag zal substantieel hoger zijn geworden. Dat gegeven was voor ons reden om in 2015 het uitvoeringsprogramma PALET (Parkstad Limburg Energie Transitie) op te stellen en uit te voeren met de ambitie om in 2040 als regio energieneutraal te zijn. Onderdeel hiervan was ook toen al om een energiebedrijf op te richten om ervoor te zorgen dat we dit geld kunnen laten terugvloeien in de regio.

Bertholet zegt te verwachten dat de regio dankzij het energiebedrijf in de toekomst niet meer, of in elk geval veel minder, afhankelijk is van de grillen van de energiemarkt. 

Op termijn kunnen inwoners van Parkstad bij het energiebedrijf een energiecontract afsluiten. ‘Onze drijfveer is dat mensen een rechtvaardige energieprijs krijgen waar zo min mogelijk overheadkosten in zijn doorberekend. Met het bedrijf krijgen we meer grip op het opwekken en doorleveren van energie en de -voorraden en met name de prijs daarvan’, verwacht Braun.

'We willen niet meer afhankelijk zijn van de grillen van de energiemarkt' 

Het kernteam gaat onderzoek doen naar de juridische haalbaarheid van een energiebedrijf en alles wat daarmee samenhangt. ‘Als de tijd rijp is voor invoering dan moeten de gemeenteraden een besluit nemen. Binnen welke termijn we energiecontracten voor onze inwoners kunnen aanbieden is toekomstmuziek. Wat dat betreft zijn we aan het pionieren. Eind dit jaar of begin volgend jaar kunnen we hierover meer zeggen.’ 

Bedrijf lost netcongestie niet op 

Volgens Braun is het belangrijk dat netbeheerder Enexis de noodzaak inziet van het regionale energiebedrijf. ‘Op het moment dat we als regio blijven wachten op Enexis dan gaan zij investeren in gebieden waar wel aan de bel wordt gehangen. Zij krijgen op zoveel mogelijk momenten van ons te horen wat onze plannen zijn en dat hierin geïnvesteerd moet worden.’ 

Het energiebedrijf in Parkstad lost het probleem van de huidige netcongestie volgens Braun niet op. ‘Wij willen dat de beschikbare netcapaciteit op een goede manier aan de burgers wordt geleverd. Dat kunnen we door de koppeling te maken met bijvoorbeeld duurzame projecten. Enexis en TenneT moeten op hun beurt investeren in het verruimen van de netcapaciteit in de regio.’ 

In de zoektocht naar duurzame energiebronnen wordt vanuit Parkstad ook nadrukkelijk gekeken naar mogelijkheden vlak over de grens in Duitsland. Met Aken en Herzogenrath zijn gesprekken gaande om daar enkele windturbines te bouwen.  

‘Dat is bespreekbaar want de Duitsers weten ook wat het negatieve sentiment is over de windmolens aan de andere kant van de grens. Ook zij hebben er veel belang bij dat er draagvlak is aan de Nederlandse kant van de grens voor hun windmolen plannen’, zegt Janssen. 

Europese wetgeving verhindert grensoverschrijdend transport van stroom. Parkstad kan wel opgewekte stroom aan Duitsland verkopen en de opbrengsten investeren in de energietransitie. ‘Dat zou het sentiment dat in deze regio heerst tegen de komst van windturbines langs de grens uiteindelijk kunnen verminderen.’