Zeker 250.000 nieuwe sociale huurwoningen en 50.000 middenhuurwoningen vóór eind 20230. Dat heeft minister Hugo de Jonge afgesproken met Woonbond, Aedes en VNG in de Nationale prestatieafspraken.  

Aedes, VNG maar ook de Woonbond denken dat die afspraken niet worden gehaald zonder extra maatregelen. ‘Zonder aanvullend ingrijpen lijkt de bouwafspraak onrealistisch en blijft voor veel Nederlanders het vinden van een betaalbare woning een volstrekte utopie’, zegt Woonbonddirecteur Zeno Winkels.  

‘We moeten de markt aan banden leggen, flink investeren in écht betaalbare woningen en de wachtlijsten terugdringen’, aldus Winkels. 

De Woonbond stelt daarom het volgende voor: 

  • Verplicht ontwikkelaars aan wie een omgevingsvergunning is verstrekt tot het bouwen;
  • Versimpel mogelijkheden voor gemeenten om grond te onteigenen; 
  • Introduceer een planbatenheffing om waardestijgingen af te romen; 
  • Stel woningcorporaties vrij van winstbelasting; 
  • Introduceer een stelsel van geborgde leningen voor middenhuur; 
  • Stel de komende vijf jaar in totaal 10 miljard overheidssubsidies euro beschikbaar voor de bouw van betaalbare woningen; 
  • Verhoog het aandeel sociale huurwoningen (350.000) op het totaal aantal nieuwbouwwoningen (900.000), wat neerkomt om 40 procent. 

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) ziet dat er een ongelijk speelveld ontstaat. ‘Bij bouw of verbouw moeten alle woningen duurzamer en kwalitatief hoogwaardiger worden. De VNG vindt het onder meer niet terecht dat de eisen voor ‘nieuwe’ woningen die ontstaan door bijvoorbeeld woningsplitsing en dakopbouwen (optoppen, red.), lager liggen dan bij nieuwbouw.’ 

De VNG stelt daarom het volgende voor: 

  • Scherp het Bouwbesluit aan met eisen voor duurzaamheid en kwaliteitseisen; 
  • Behoud van gemeentelijke instrumenten op energie- en milieuprestatie; 
  • Geef ruimte aan optoppen, transformatie en flexbouw, maar wel met hogere kwaliteit; 
  • Stel aan optoppen en flexwoningen dezelfde bouweisen als die gelden voor nieuwbouwwoningen; 
  • Introduceer een leegstandbelasting, zowel voor woningen als voor andere panden, met Vlaanderen als voorbeeld. 
  • Ook de vereniging van woningcorporaties Aedes ziet dat de ambities stokken. Het gaat dan onder meer om het gebrek aan bouwlocaties. Ruim 60 procent van de corporaties heeft niet voldoende grond en locaties om de nieuwbouwambitie te realiseren, stelt Aedes. 

Aedes stelt daarom het volgende voor: 

Houd vast aan 30 procent sociale huur; 

  • Onderzoek of fiscale instrumenten ingezet kunnen worden om grondspeculatie tegen te gaan; 
  • Schaf de markt-toets helemaal af voor de bouw van middenhuur woningen door corporaties; 
  • Ontwikkel een landelijk instrument om de sociale grondprijs te bepalen; 
  • Slecht barrières op het gebied van onder meer parkeernormen, stedenbouw en welstand. 

Aedes neemt deel aan de Woningbouwcoalitie, met ook Koninklijke Bouwend Nederland, NEPROM, WoningBouwersNL, NVM, IVBN, Aedes en Vereniging Eigen Huis. De coalitie wil dat de minister maatregelen neemt om de dip in de woningbouw te verzachten.  

‘Wij hebben niet de illusie dat een dip in de woningbouwproductie te voorkomen valt. De grote woningbouwopgave vraagt ons wel om de krachten te bundelen om de verwachte terugslag te beperken.’ 

De Woningbouwcoalitie stelt daarom het volgende voor: 

  • Zie erop toe dat provincies en gemeenten hun taakstelling halen en schroom niet om in te grijpen; 
  • Maak gebruik van het instrumentarium in de OW om aanwijzingen te geven en inpassingsplannen te maken; 
  • Kijk naar haalbare, realistische en toekomstbestendige locaties, of die nu binnenstedelijk of buitenstedelijk zijn; 
  • Stel een landelijk monitorsysteem in, met zowel publieke als private aspecten, voor de te ontwikkelen locaties; 
  • Zorg dat woningcorporaties makkelijker woningen kunnen overnemen; 
  • Kijk of de kwaliteitseisen voor nieuwbouw van woningen niet te hoog zijn; 
  • Voorkom dat projecten in een vergevorderd stadium onnodige vertraging oplopen doordat ze vanwege nieuwe betaalbaarheidseisen herontwikkeld moeten worden; 
  • Zorg voor minder focus op binnenstedelijk bouwen; 
  • Maak een einde aan aanvullende eisen van gemeenten en provincies op energieprestatie, circulariteit of klimaatadaptiviteit 
  • Geef woningbouw voorrang bij de verdeling van schaarste op het elektriciteitsnet; 
  • Maak haast met een doorbouwgarantie om uitstroom van kennis te voorkomen; 
  • Zet middelen en capaciteit efficiënter in om snel te kunnen bouwen in de zeventien aangewezen grootschalige gebieden.  

Het commissiedebat met Hugo de Jonge start woensdag om 14.00 uur en is live te volgen via de site van de Tweede Kamer.