‘De ACM wil netbeheerders extra handvatten geven om te zorgen dat het bestaande elektriciteitsnet zo efficiënt en slim mogelijk wordt gebruikt. Zo kunnen er meer partijen toegang krijgen tot het net’, zegt Manon Leijten, bestuurslid van de ACM over de maatregelen. 

Het gaat dan om zogenoemde alternatieve transportrechten (ATR’s). Dat zijn bijvoorbeeld contracten waarbij de netbeheerder en de afnemer van tevoren afspreken dat een aansluiting alleen tijdens daluren kan worden gebruikt. 

Ook maakt ACM het mogelijk dat bedrijven hun capaciteit op het midden- en hoogspanningsnet verliezen als ze die langere tijd niet gebruiken. Dit wordt use-it-or-lose it (UIOLI) of Gebruik Op Tijd Of Raak het Kwijt (GOTORK) genoemd. 

Voorwaarde is dat netbeheerders kunnen aantonen dat gaat om bedrijven in gebieden met (dreigende) congestie. Voor ATR geldt dat het op vrijwillige basis is. De netbeheerder mag flexibele transportrechten niet gebruiken om onder zijn congestiemanagementverplichtingen uit te komen. 

Scepsis over GOTORK 

Voor GOTORK geldt dat de netbeheerder altijd in overleg moet treden met de aangesloten organisatie. Die moet vervolgens aantonen dat het de capaciteit binnen twee jaar wel gaat gebruiken. 

De nieuwe maatregelen zijn tot stand gekomen na marktconsultatie, waarbij vooral GOTORK met enige scepsis werd ontvangen, blijkt uit het verslag.  

Zo stellen E-NL en Solarfields dat het niet uitmaakt, omdat leveranciers sowieso een inschatting maken van de daadwerkelijke stroom die wordt gebruikt. Dat staat los van wat contractueel is afgesproken. De netbeheerder zou sowieso niet mogen uitgaan van contractuele congestie. 

TU Delft waarschuwt dat een onderneming bij GOTORK zorgt voor af-en-toe heel hoog stroomgebruik, om de capaciteit te behouden. 

Onder meer de gemeente Amsterdam denkt dat GOTORK onder voorwaarden wel kan bijdragen aan het tegengaan van netcongestie. 

Meer maatregelen tegen netcongestie 

Het is niet de eerste aanpassing van de regels om netcongestie te voorkomen. In maart kondigde de ACM al aan dat netbeheerders bij aanvragen mogen afwijken van het principe first come first serve. Ze mogen voorrang geven aan projecten met een maatschappelijke functie, zoals woningbouw, zorg of scholen, en aan projecten die congestieproblemen oplossen of beperken. 

De maatregelen passen in het Landelijk Actieprogramma Netcongestie, waarbij ook hard wordt gewerkt aan het uitbreiden van de capaciteit. Omdat dat te langzaam gaat, is er een site het in leven geroepen voor bedrijven die netcongestie willen helpen tegengaan. 

Het programma is nodig omdat netbeheerders steeds vaker ‘nee’ moeten verkopen aan grote aansluitingen. Zo kondigde netbeheerder Enexis vorige week aan dat de komende 5 tot 10 jaar geen enkele grote aansluiting mogelijk is in Noord-Brabant.  
 
Ook andere delen van Nederland, zoals Overijssel, kampen met netcongestie, zo blijkt uit de netcongestiekaart op de site van Enexis.