‘Ik zal ‘m eerlijk zeggen: het is een onrechtvaardige strafkorting van voormalig minister Plasterk om gemeenten te dwingen groter te worden en te gaan herindelen. En samenwerkingsverbanden zoals N50 en de K80 laten zien dat dit beleid verkeerd was’, zei burgemeester van De Bilt en voorzitter N50 Sjoerd Potters. 

‘En die herindelingsdwang is gelukkig voorbij. Het beleid is afgeschaft, maar deze strafkorting niet’, hield hij de leden van de VNG voor. ‘Dit kan niet zo langer.’ Daarom diende hij met tien andere gemeenten een motie in, die met luid applaus werd aangenomen. 

In de motie roepen de gemeenten de VNG om geen nieuwe bestuurlijke akkoorden te sluiten of andere (tijdelijke) afspraken te maken met het Rijk. Ook moeten de bestaande akkoorden met het Rijk die nog niet zijn ingevoerd, worden doorgelicht om eventueel te bevriezen of in te trekken. 

De enige uitzondering zijn akkoorden en gesprekken over ‘de meest kwetsbare groepen in de samenleving’. Die mogen niet in de knel komen, vinden de gemeenten. 

Burgemeester Liesbeth Spies van Alphen aan den Rijn en lid van het bestuur van VNG beloofde dat ze ‘het vuur uit de schoenen’ zou lopen om te zorgen dat de korting nog tijdens Prinsjesdag van tafel is. 

Korting in regeerakkoord 

De huidige coalitie heeft in het regeerakkoord gesteld dat de hoogte van de ‘boete’ voor gemeenten met minder dan 100.000 inwoners tot het einde van het kabinet wordt bevroren.  

De korting op het gemeentefonds loopt volgens de VNG in 2025 alsnog op tot 975 miljoen euro. Over afschaffing en de periode daarna is door het kabinet niets gezegd. 

De controversiële opschalingskorting kwam er in 2015, toen VVD en PvdA wilden sturen op een minimale grootte van gemeenten van 100.000 inwoners. Dat zou kosten besparen. Om gemeenten onder druk te zetten te fuseren, werd de opschalingskorting ingevoerd.  

De VNG heeft altijd tegen geprotesteerd tegen de korting. Zo stuurde de vereniging vorig jaar nog een brief daarover naar premier Rutte. Dat heeft geen effect gehad. 

‘Teruggeef-gesprekken’ 

Op het congres zeiden de gemeenten dat het Rijk niet alleen de korting moet opheffen, maar ook met meer geld over de brug moet komen. Zo spelen gestegen loonkosten en krijgen ze steeds meer taken zonder voldoende financiering. 

Daarom stelde Sjoerd Potters dat de VNG ‘teruggeef-gesprekken’ moet voeren met het Rijk, om taken terug te geven. ‘Taken waarvan in het verleden onvoldoende middelen naar ons toe zijn gekomen.’