Deventer telt van oudsher meerdere ruimtelijk ingenieursbureaus. Witteveen+Bos, Tauw en Goudappel zijn op steenworp van elkaar gevestigd. Met een grote softwareleverancier als Topicus om de hoek en daartussenin Hogeschool Saxion en Mbo-instelling Aventus.
Het is dan ook niet vreemd dat de gemeente, aangemoedigd door Topicus, het gebied vanaf 2018 wil omvormen tot een campus: De Kien, naar het Sallandse woord voor ‘slim’. ‘Soms komen goede mensen samen op het goede moment’, zegt wethouder Liesbeth Grijsen over het ontstaan van De Kien.
Er wordt de komende tijd veel gebouwd in en rond De Kien, dat pal naast het station ligt. ‘Er komen 145 woningen voor studenten voor young professionals’, zegt Grijsen. Want vanwege de woningcrisis zijn dit soort appartementen hard nodig, zegt ze. Net als vergroening tegen hittestress.
En het heeft voor informele netwerken gezorgd. Zo staan er steeds meer medewerkers van de omliggende bureaus voor de klassen van Saxion en Aventus, zeggen de betrokken bedrijven.
‘Als we de gebouwen en kennis die we hebben in De Kien goed weten te combineren, zijn we in staat met die digitale technologische oplossing te creëren voor al die maatschappelijke problemen die Liesbeth al benoemde’, denkt Gijs Schulkes, accountmanager geo-informatie bij de gemeente Deventer.
Stap naar volwassenheid De Kien
De presentatie van De Kien tijdens de bijeenkomst van de City Deal, georganiseerd door Future City Foundation en de gemeente Deventer, was voor Otto Schepers een soort coming out. ‘Ja, dit is De Kien!’. Scheper leidt dsde digitale transitie bij Witteveen+Bos.
Het is de eerste stap op weg naar volwassenheid. Niet alleen van de campus, maar ook van het eerste grote product dat de samenwerking oplevert: een digital twin van De Kien en de stad Deventer. Die is hard nodig voor de verdere ontwikkeling van het gebied.
De gemeente wil niet alleen woningen en kantoorruimten bouwen en groen toevoegen. Grijsen heeft ook de ambitie om een mobiliteitshub in te richten. ‘En we laten studenten een brug ontwerpen over de Singel.’ Een digital twin gaat dan helpen, zegt de wethouder.
Digital twin topje ijsberg
‘De digital twin is het topje van de ijsberg’, weet Schulkes. ‘De afgelopen jaren is fors geïnvesteerd in data, kennis en de organisatie.’ Wat betreft de data zijn er inmiddels zeker vijftien live bronnen.
‘Bij het bouwen van digital twin hebben we gekeken hoe we de data enkelvoudig kunnen ophalen en meervoudig gebruiken. Het is onze goudkist’, zegt Schulkes. Deze data waren vervolgens makkelijk te gebruiken voor de digital twin van De Kien.
Samen met andere leden van het kernteam, werknemers van de ingenieursbureaus, heeft hij deze eerste stap in het proces gezet. De tweede was het eerste thema waar de twin zich op moet richten. Daarvoor is hittestress gekozen, omdat adviesbureau TAUW daar al onderzoek naar deed in Deventer.
Met als resultaat dat bomen, van verschillende groottes, in de digital twin worden geplaatst. Met een druk op de knop wordt vervolgens de schaduwwerking uitgerekend. Ook bouwblokken van verschillende hoogtes kunnen worden getest in de twin.
Zoals het effect van het geplande gebouw De Kop Handelskade. Het systeem legt een verbinding met andere software voor de berekening van de schaduwwerking op verschillende momenten van de dag.
Beeld: De Kien
De digital twin ondersteunt renders vanuit BIM, Revit en 4D Planning. De bewegende beelden van de projectontwikkelaar van De Kop Handelskade zijn dan ook ingeladen en geven een nog beter beeld van hoe het gebied transformeert de komende jaren.
Met studenten van Hogeschool Saxion wordt nagedacht over nieuwe mogelijkheden van de digital twin. Het incorporeren van de ondergrond in het gebied staat al op de planning. De wens daarna is om tot een experimenteeromgeving te komen. Als er geen kinken in de kabels komen.
Nieuwe businessmodellen nodig
De digital twin is gebaseerd op de geosoftware ARCgis van leverancier ESRI. Meerdere deelnemers werkten al met die leverancier en daarom was het een logische keuze. Nu is de pilotfase voorbij en is het tijd voor een aanbesteding. De vraag is of ESRI die gaat winnen. Kan de software snel naar een ander platform worden gebracht?
Er speelt meer. De betrokken bedrijven in De Kien hebben op eigen kosten deelgenomen aan het digital twin-project. Ze werkten samen en deelden de informatie. ‘Waarom werkt dat goed in De Kien? We hebben de gebouwen, het gebied en de gebruiker’, zegt Schepers.
Deze ruimhartige samenwerking zet wel het verdienmodel van de consultancy- en ingenieursbureaus op de kop, zegt Marianne Kroeze-Van Oene van hogeschool Saxion.
‘De gemeente heeft de data en de plannen. Wat vaak aan adviesbureaus wordt gevraagd is om de scenario’s door te rekenen. De digital twin die wij met de Kienpartners aan het bouwen zijn is juist gemaakt om de scenario’s door te rekenen met elkaar. Daar zit ook de grote transitie hoe we samen met elkaar willen en kunnen samenwerken’, aldus Kroeze-Van Oene.
Kortom: hoe verdienen de bureaus straks hun geld als de kennis via de digital twin voor de beleidsmakers en bestuurders direct in te zien is?
Daarbij gaat het ook om raakvlakkenmanagement, zoals het integreren van ambities en randvoorwaarden vanuit verschillende inhoudelijke disciplines, zegt Kroeze-Van Oene.
En hoe zorg je ervoor dat niet alleen de voortrekkers in het projectteam gebruikmaken van de digital twin? ‘Belangrijk: hoe brengen we dit verder de organisatie in. Hoe houden we iedereen aan boord?’, vragen de deelnemers zich af.
Over die vragen wordt de komende tijd in de bestuurskamers hard nagedacht. Net als ethiek en de privacy. ‘Daarom gaan we eerst als Kienpartners intern evalueren wat we hiermee kunnen’, zegt Kroeze-Van Oene. Dat is makkelijker. Ze wil daarbij leunen op de kennis die al aanwezig is in het netwerk van City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’.
Ook Grijsen en haar medebestuurders in de gemeente denken na over de impact van De Kien en de digital twin. Zo zou de digital twin eigenlijk voor iedere inwoner van de stad beschikbaar moeten zijn. Zodat die kan meedoen met de gebiedsontwikkelingen.
Dat is nog toekomstmuziek, maar wel een wens van alle deelnemers aan de digital twin. En wat De Kien betreft: iedereen is het over eens dat die Deventer campus een kennisas moet worden op het thema van digitale technieken voor de fysieke leefomgeving. Ook als er nog veel grote vragen liggen.